Nguyễn ngọc Hoàng
"... Nghị quyết của Quốc hội về việc sáp nhập tỉnh Kiên Giang và tỉnh An Giang thành tỉnh mới có tên gọi là tỉnh An Giang; Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh An Giang năm 2025. Khẳng định vị trí, vai trò và tầm quan trọng của tỉnh An Giang mới, các xã, phường, đặc khu mới trong phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh..." (theo Báo Mới - trang thông tin điện tử).
Tuy gắn bó với Kiên Giang không nhiều, không dài (1976 - 1981) nhưng đó là những ngày tháng có nhiều vui buồn, đẹp nhất, khó quên nhất của đời mình. Còn nhớ cuối tháng 10, 1976 tôi nhận được "công lệnh" về dạy môn văn trường tring học phổ thông cấp 3 Rạch Sỏi, huyện Châu Thành, Kiên Giang. Hôm nhận "nhiệm sở", tôi thất vọng vô cùng trước ngôi trường nhỏ bé, nằm khiêm nhường trong thị trấn. Biết được trước đây là trường tiểu học (cấp 1) nên cơ sở vật chất "nhỏ bé" cũng không lấy gì ngạc nhiên. Còn ngôi trường lớn đẹp trước kia, thì nay trở thành trường cấp 1 và cấp 2 của huyện (tiền thân trường trung học Kiên Thành). Điểm lại trường lúc bấy giờ chỉ có 3 lớp 10, 3 lớp 11 và 2 lớp 12, một phòng thiết bị thư viện và một dãy nhà ở tập thể gồm 3 lớp học dành cho thầy cô ở xa. Chỉ có vậy, võn vẹn chỉ có vậy.
Kiên Giang là một trong tỉnh lớn của miền tây nam bộ. Có đủ mọi thiên nhiên bao gồm biển đảo, núi non, sông ngòi, rừng nguyên sinh và vựa lúa của miền nam Việt Nam... Ngôi trường cấp 3 Rạch Sỏi tuy nhỏ nhưng lại có học sinh đến từ nhiều huyện xa xôi như Vĩnh Thuận, An Biên, Gò Quao, Giồng Riềng, Sóc Vien, Gò Đất... cho đến các vùng phụ cận Tắc Cậu, Tà Niên, Doi Chùa, Kinh Cụt, An Hòa, Giục Tương... Cũng vì điều này trong 5 năm dạy ngắn ngủi tôi có dịp đi nhiều các huyện lỵ xa xôi, nhiều vùng quê nghèo hẻo lánh của Kiên Giang. Tôi yêu và khâm phục ý chí vượt bao gian khổ để đến trường của các em học sinh từ những vùng quê xa xôi đó.
Chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ hiện đại, thời đại của mạng toàn cầu nên mọi kiến thức đều có sẵn đâu đó trên cõi mạng. Tuy vậy, tôi cũng xin mạn phép trich dẫn một số thông tin đọc được về lịch sử của tỉnh mang tên "Kiên Giang" để gửi đến các bạn qua bài viết:
"Kiên Giang có một lịch sử lâu dài và gắn liền với các sự kiện quan trọng trong tiến trình phát triển của đất nước. Trước thế kỷ 17, vùng đất Kiên Giang thuộc lãnh thổ Chân Lạp, hay còn gọi là Mang Khảm, người Kinh gọi là Phương Thành.
Dưới thời nhà Nguyễn, diện tích Kiên Giang ngày nay thuộc đất Hà Tiên xưa, một vùng đất được khai phá bởi cha con Mạc Cửu. Khi Mạc Cửu được chúa Nguyễn Phúc Chu ban làm Tổng binh trấn Hà Tiên, đất Hà Tiên khi đó bao gồm vùng đất rộng lớn với 7 xã thôn tương ứng với lãnh thổ của các tỉnh: Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng và tỉnh Hậu Giang ngày nay. Ghi chép về huyện Kiên Giang, sách "Đại Nam nhất thống chí" chép rằng “huyện Kiên Giang nguyên là đất đất Rạch Giá, từ lúc Mạc Cửu mở mang, mới lệ vào Hà Tiên, đặt đạo Kiên Giang. Năm Gia Long thứ 7, đặt 2 huyện Kiên Giang và Long Xuyên do đạo quản trị. Năm thứ 9, đổi lệ vào Hà Tiên. Năm Minh Mạng thứ 6, bỏ đạo, đặt chức Tri huyện, lại đặt huyện Hà Tiên thuộc phủ An Biên. Năm thứ 13, chia tỉnh hạt gọi là tỉnh Hà Tiên, đổi phủ An Biên làm phủ Quan Biên, đổi huyện Hà Tiên làm huyện Hà Châu...”
Từ thời vua Tự Đức đến trước khi thực dân Pháp xâm lược năm 1867, tỉnh Hà Tiên gồm 1 phủ An Biên, 3 huyện là Hà Châu, Kiên Giang và Long Xuyên.
Năm Tự Đức thứ 4 (1851), vua Tự Đức ngự phê trên bản Tấu của bộ Lại về việc sắp xếp lại các phủ huyện thuộc tỉnh Hà Tiên. Theo đó, phủ An Biên kiêm lý huyện Hà Châu, số đinh các loại hơn 400 người, ruộng đất hơn 300 mẫu.
Dưới thời Pháp thuộc, tỉnh Hà Tiên cũ được tách thành 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh là Hà Tiên và Rạch Giá. Hai tỉnh này tồn tại độc lập trong suốt gần 1 thế kỷ.
Từ năm 1945-1975, do hoàn cảnh lịch sử nhiều biến động, việc phân định các đơn vị hành chính cũng có nhiều thay đổi: từ tỉnh Hà Tiên, tỉnh Rạch Giá đến tỉnh Long Châu Hà.
Năm 1956, theo Sắc lệnh số 143-NV, tỉnh Hà Tiên bị bãi bỏ và 4 quận (gồm Châu Thành, Hòn Chông, Giang Thành, Phú Quốc) được sáp nhập vào tỉnh Rạch Giá để thành lập tỉnh Kiên Giang. Đến tháng 5/1965, tỉnh Hà Tiên được tái lập.
Năm 1957, theo Nghị định số 281-BNV/HC/NĐ ấn định các đơn vị hành chính tỉnh Kiên Giang gồm 6 quận (Kiên Thành, Kiên Tân, Kiên Bình, Kiên An, Hà Tiên, Phú Quốc); có 7 tổng; 58 xã.
Như vậy vào thời điểm năm 1958, tỉnh Kiên Giang có 7 quận và 7 tổng, theo niên giám Hành chính 1971 của Việt Nam Cộng hòa thì tỉnh Kiên Giang gồm 7 quận: Kiên Thành, Kiên Tân, Kiên Bình, Kiên An, Kiên Lương, Hà Tiên, Phú Quốc; 42 xã; 247 ấp.
Năm 1973, tỉnh Kiên Giang có 8 quận (Kiên Thành, Kiên Tân, Kiên Bình, Kiên An, Kiên Lương, Hà Tiên, Phú Quốc, Hiếu Lễ).
Tỉnh Kiên Giang có 15 đơn vị hành chính cấp huyện, thị, gồm: thành phố Rạch Giá, thành phố Hà Tiên, huyện Kiên Lương; huyện Hòn Đất, huyện Tân Hiệp, huyện Châu Thành, huyện Giồng Riềng, huyện Gò Quao, huyện An Biên, huyện An Minh, huyện Vĩnh Thuận, huyện Phú Quốc, huyện Kiên Hải, huyện U Minh Thượng và huyện Giang Thành và 145 xã, phường, thị trấn.
Từ những bước phát triển mạnh mẽ trong lịch sử, Kiên Giang hiện đã trở thành một tỉnh quan trọng ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đóng góp lớn vào nền kinh tế của cả nước và là điểm kết nối giao thương giữa Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á" (trích Lịch sử tỉnh Kiên Giang - theo Vietnam Plus)
Như vậy kể từ ngày 1 tháng 7, 2025 tên Kiên Giang đã thật sự không còn trên bản đồ các tỉnh thành của Việt Nam. Thành phố Rạch Giá nay sẽ là phường Rạch Giá tỉnh An Giang. Thị trấn Rạch Sỏi, huyện Châu Thành, Kiên Giang bây giờ trở đi, sẽ là phường Rạch Sỏi, tỉnh An Giang (?). Sao nghe chừng xa lạ, thật buồn... Bao nhiêu cuộc sống, kỷ niệm với tên Kiên Giang, hay dòng sông Kiên một ngày nào đó sẽ không còn một ai biết hoặc nhắc đến cũng không chừng! Biết rằng thay đổi là lẻ tự nhiên trong quá trình phát triển cả lãnh vực khoa học và xã hội. Nhưng xóa đi hay thay đổi một địa danh gắn bó với lịch sử, cuộc sống, con người và riêng cá nhân tôi là cả bao kỷ niệm thật ngậm ngùi, nuối tiếc.
Quê hương, đất nước đã trải bao nhiêu "vật đổi sao dời", bao "thương hải tang điền" thì nói một cái tên, một địa danh sẽ rồi mai một. Thời gian không đợi ai, xóa nhòa mọi dấu vết chỉ còn lại ký ức trong mỗi chúng ta. Còn lại là những kỷ niệm không quên, bất cứ nơi đâu, bất cứ thời gian nào trong nỗi nhớ. Thương nhớ vô cùng một vùng biển mặn mang tên Kiên Giang...
Durham, North Carolina
Nguyễn Ngọc Hoàng
No comments:
Post a Comment