CHƯA ĐỦ CÔ ĐƠN CHO SÁNG TÁC

______________

 Chân Diện Mục  

   

 Tôi đọc “Chưa đủ cô đơn cho sáng tác“ lấy làm tâm đắc lắm! Cái ông Inrasari này thật là hiểu, thật là nắm bắt được cái hồn thơ văn. 

    Ôi! Tại sao thơ văn bây giờ rất là xô bồ? Tại vì cuộc sống bây giờ rất xô bồ! Người ta lấy thơ văn làm một trong những phương tiện để tiến thân! (xin đừng so sánh với ngày xưa: khoa cử người ta xét trình độ thơ văn là người ta xét vốn chữ nghĩa và đọc sách của đương sự, rồi sau đó thăng quan tiến chức hay không là tài ứng xử sau này) 

    Ngày nay người ta xếp hạng thơ văn theo quyền lực, theo vỗ tay số đông! Ông chủ tịch thơ hay hơn thơ ông bộ trưởng, thơ bộ trưởng hay hơn thơ vụ trưởng, vụ trưởng hay hơn giám đốc… Ôi! Một nền văn chương a dua, nịnh hót… Thảo nào mấy chục năm qua rất ít bài ngửi được. 

    Văn chương phải được sáng tác trong tĩnh lặng, khiêm nhượng, cô đơn… để rồi nó sẽ được nhân dân đánh giá, chứ không phải các ông lớn viết rồi đem ra khoe, ca tụng lẫn nhau, kéo bè kéo cánh, phong tặng nhau những danh hiệu này, danh hiệu kia! Chính cái nền văn nghệ xô bồ này đã nặn ra những quái thai làm nản long người quan tâm tới văn nghệ: Ông lớn tài kiêm văn võ, chính trị, quân sự, tài chánh… tranh giải thưởng cao quí nhất không được (!) ông ta tuyên bố đợt sau nhất định ông ta phải được giải này(!!!) mà theo các văn thi sĩ dân đen thì ông này viết văn thơ, phóng sự, nhạc, hội họa chẳng thứ nào ra hồn!  Ôi! Những người huênh hoang trong tiệc rượu, trong lễ hội, trong các cuộc họp thì làm sao hiểu nỗi cô đơn quan trọng như thế nào đối với người viết! 

    Cái hứng thơ, cái cảm nhận sâu sắc về cuộc đời chỉ chân thực, chín mùi khi nhà văn cô đơn, cô đơn tuyệt đối. 

    Những tuyệt phẩm: Muối Của Rừng, Những Người Thợ Xẻ của Nguyễn huy Thiệp; Những: Bước Qua Lời Nguyền, Thiên Thần Sám Hối, Đi Tìm Nhân Vật của Tạ duy Anh đã trở thành bất tử vì Nguyễn huy Thiệp và Tạ duy Anh cô đơn! 

    Mọi người chỉ loan truyền những bài thơ thất tình, cùi hủi… của Hàn Mặc Tử mà không biết rằng bài thơ tuyệt tác Đà Lạt Trăng Mờ đã bật ra khi Hàn Mặc Tử cô đơn (đó là nỗi cô đơn thi vị chứ không phải là nỗi cô đơn tầm thường… Như khi thất tình, thất chí, bị người xa lánh) trong một đêm trăng ở Đà Lạt: 

          Cả trời say nhuộm một mầu trăng 

          Và cả lòng tôi chẳng nói rằng 

          Không một tiếng gì nghe đụng chạm 

          Dẫu là tiếng vỡ của sao băng 

    Xuân Diệu hẳn đã cô đơn lắm khi hạ bút: 

          Bốn bề ánh nhạc biển pha lê 

          Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề 

          Sương bạc làm thinh khuya nín thở 

          Nghe sầu âm nhạc đến sao Khuê 

    Và Huy Cận nữa! Ai mà chẳng hơn một lần nghe mưa rót vào hồn rồi sầu buồn cùng chàng Huy Cận:

          Tai nương giọt nước mái nhà 

          Nghe trời lạnh lạnh, nghe ta buồn buồn 

          Nghe đi rời rạc trong hồn 

          Những chân xa vắng dặm mòn lẻ loi 

          Rơi rơi dìu dịu rơi rơi 

          Trăm muôn hạt nhẹ nối lời vu vơ 

    Quách Toại và Thanh Tâm Tuyền lại có những nỗi cô đơn không giống ai khi hai chàng nghĩ về kiếp người. 

     Trong khi Quách Thoại nhìn trăng thao thức và muốn:

          Gửi cả lên trăng tiếng thở dài 

    Thì Thanh Tâm Tuyền đứng bên cửa sổ: 

          Mây đục đậu bên bờ cửa sổ 

    Ở một bệnh viện: 

          Bệnh viện thành công viên khuất nẻo 

    Mà nghĩ đến những chuyện hôm qua: 

          Những chuyện hôm qua chuyện núi đồi 

    Ôi! Chàng này nói lờn: “Tôi không còn cô độc“ nhưng thực ra chàng cô độc lắm!!! 

    Tô Thuỳ Yên về quê như đi vào nơi thần bí: 

          Ta về như giấc mơ thần bí … 

          … Thức dậy đi nào gỗ đá ơi 

    Nói chuyện với gỗ đá thì chắc chàng là: “Thiên hạ đệ nhứt cô đơn“ rồi! Chẳng ai có thể tranh với chàng danh hiệu đó! 

    Không hiểu sao xã hội Việt Nam càng ngày càng ồn ào, náo nhiệt, mà các thi sĩ lớn thì càng ngày càng cô đơn. 

    Xuân Sách về quê … tới bến đò: 

          Ta về tới bến sông xưa 

          Hút tàn điếu thuốc mà chưa gọi đò 

    Ai đọc tới đây mà không thắc mắc: Tạo sao thế! Có lẽ tâm sự Xuân Sách ngổn ngang… chưa gọi đò vì… Quê hương… khó nói quá…! Có lẽ ông ở giữa quê hương mà cô đơn thôi!!! 

    Khoa Hữu về Hà Nội không phải là tìm ân oán, ông chỉ muốn tìm tình tự ngàn năm xưa. Nhưng: 

          Gọi ngàn năm vọng tiếng thưa tuyệt tình 

    Rồi ông lại đến Sài Gòn nơi mấy trăm năm xây dựng của dân Việt  để làm nên hòn ngọc Viễn Đông . Nhưng chỉ nhận được nỗi cô đơn não nề 

          Về bôi mặt nhọ tìm nhau 

          Hỏi trăng xưa khuyết  

          Hỏi châu ngọc chìm 

    Phạm công Thiện, một con người chẳng phải tăng, không phải tục, lại càng không phải Thánh, cô đơn đứng trên đồi nhìn “mây trổ bông“, nhưng dưới chân ông thì quê hương xao xác như bến cỏ bồng bởi những ngọn gió từ đồi Tây hay đồi Đông! 

    Tuệ Sĩ, vị Thiền Sư uyên thâm Phật Pháp nhưng không dứt nổi long trần. Lòng ông rất cô đơn và hờn tủi ngay giữa Trường Sơn hùng vĩ, ngàn năm thách đố biển Đông: 

          Quê người trên đỉnh Trường Sơn 

          Cho ta gửi một nỗi hờn thiên thu 

    Tôi kết thúc bài viết ngắn này khi điểm lại các vị có thể là nhà giáo, nhà báo, triết gia, thiền sư, quân nhân, nông dân… nhưng họ thật sự chỉ là nhà văn chân chính khi họ: CÔ ĐƠN