Chờ Gió Giao Mùa, Nghe Lại Tình Khúc RỪNG LÁ THAY CHƯA?

Lý Minh Hào

Đem thơ phổ thành nhạc là việc khó. Thơ phổ nhạc đòi hỏi hai điều căn bản: Thơ phải hay và Nhạc cũng phải hay. Gượng và ép là thất bại, thơ mất hồn, mà nhạc cũng lạc phách! Giống như cô gái hay chàng thanh niên tướng đi đã xấu lại cố đi đứng điệu bộ một cách gượng gạo là hỏng, như một một cuộc hôn nhân ép duyên sẽ dễ hỏng cả đôi bên.. Thơ nhạc giao hòa như mối tâm đắc, như cuộc hôn phối hạnh phúc.

Nhạc sĩ Huỳnh Anh là người tìm được hạnh phúc trong hôn nhân Thơ và Nhạc. Huỳnh Anh như chàng trai đa tình , đa cảm, si mê ngay và cầu hôn ngay cô gái mỹ miều là nàng Thơ đẹp. “Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím, Rừng Lá Thay Chưa?” là những giai nhân đã lọt vào mắt xanh của người nghệ sĩ lãng tử Huỳnh Anh. Như anh đã tâm sự, vào thời trai trẻ khoảng giữa thập niên 1960 tại Việt Nam, sau khi đọc bài thơ của Thi Sĩ Kiên Giang Hà Huy Hà với tựa đề “Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím” là “phê” ngay, cảm hứng dạt dào bèn chuyển lời thơ thành nhạc như vách tim được chạm với sóng tình lai láng:

Hoa trắng thôi cài trên áo tím
Tan mùa hoa mộng tuổi băng trinh…
(Nguyên tác thơ)

Hùynh Anh phổ thành nhạc:
Hoa trắng thôi cài trên áo tím
Tàn rồi bao kỷ niệm xa xưa…

Lời đổi nhưng ý thơ vẫn không lạc và mất. Không thể nào giữ nguyên lời thơ được khi đem phổ thành nhạc. Từ đôi mắt người Sơn Tây, Ngậm Ngùi đến Mộng Dưới Hoa, Màu Tím Hoa Sim…đều đổi lời, nhiều hoặc ít.

Riêng đối với bài “Rừng Lá Thay Chưa?”, nhạc sĩ “Mưa Rừng” cho biết thêm, trong cái tâm trạng não nề của một người mất quê hương, như một người lữ thứ cô độc tình gặp được một cô lữ tha hương khác trong một lữ điếm chiều đông băng giá, bắt gặp bài thơ “Rừng Lá Thay Chưa?” của người xa lạ Hoàng Ngọc Ẩn, anh “kết” ngay nhà thơ “Rừng Lá” dù chưa biết chàng là ai? Sống ở đâu trên đất khách?

Quán khách chiều Đông buồn viễn xứ
Tủi nhà, nhớ nước, hận tha hương
(Thơ Thanh Nam)

Tâm cảnh tha hương, tâm cảnh “Rừng” đã cho ra đời tình khúc lưu vong “Rừng Lá Thay Chưa?” mà người Việt xa xứ nào đã nghe qua đều cảm lụy ít nhiều:

Anh đi, rừng chưa thay lá
Em về, rừng lá thay chưa?
Phố cũ bây chừ xa lạ
Hắt hiu đợi gió giao mùa!
Xuân xưa, mình chung đôi bóng
Xuân này, mình ngóng trông nhau
Hun hút phương trời vô vọng
Nhớ thương bạc trắng mái đầu!

Tâm tư khắc khoải của người ra đi, người ở lại, của chàng, của thiếp đều vấn vương, se thắt ruột gan: Khi chàng ra đi, rừng chưa thay lá và thiếp ở lại canh cánh đợi chờ. Nàng bỏ đi trong cơn động kinh, tình lang kẹt lại lao lung chốn ngục tù, đến khi có cơ hội trở lại thì than ơi, em đã quên tiết mùa, quên mất thời gian! Em ngờ ngợ giờ này quê nhà ở vào mùa nào? Và rừng thay lá chưa khi em về?

Em (anh) có về qua phố cũ
Phố phường chừ đã đổi thay
Thương em (anh) nửa đời hoang phế
Thương ta chịu kiếp lưu đày!
Xuân nay, mình em (anh) lẻ bóng
Có còn tiếc nhớ xuân xưa?
Dài tay đếm từng nhung nhớ
Em (anh) ơi! Chờ gió giao mùa…

Năm 1986, một người tha hương khi mới đặt chân đến đất lạ đã bật khóc khi nghe Hương Lan nức nở tình khúc lưu vong “Rừng Lá Thay Chưa?”. Lời đâu mà trau chuốt và nhạc đâu mà mượt mà như vậy!

Lá và rừng là những biểu tượng cuộc sống đời người và thiên nhiên. Lá xanh, lá úa, lá vàng, lá chết, lá rụng; rừng chuyển màu, trăn trở theo mưa nắng, nóng lạnh, Xuân Hạ Thu Đông, Kỷ niệm xanh tím, tình cảm ngọt ngào hay chua xót của một đời người, tình yêu gắn bó hay tan vỡ…như chiếc lá thay đổi màu xanh biếc rồi vàng phai, rơi rụng. Thi sĩ Paul Verlaine tả màu chiếc lá, tiếng lá xào xạc trong bài “Chanson d’Autumme” như thận phận người, kiếp nhân sinh:

….Je ne souviens
Des jours anciens
Et je pleure;
Et je m’en vais
Au vent mauvois
Qui m’emporte
Deca, dela
Pareil à la
Feuille morte.

Tâm và cảm dễ trở thành hòa điệu khi đọc thơ Paul Verlaine và nghe nhạc “Rừng Lá Thay Chưa? của Hùynh Anh phổ thơ Hòang Ngọc Ẩn trong giao mùa Thu Đông, lá rụng xào xạc, lá bay tơi tả, trơ cành để chờ mùa Xuân ươm lá:

Dài tay đếm từng nhung nhớ
Em (anh) ơi, chờ gió giao mùa…

Những người mang tâm sự buồn đau trong mùa Thu, Đông hiu hắt, hằng mơ tưởng về chốn quê cũ xa vời, bất an chợt nghĩ tới người giờ này khó tránh được đổi thay sau nhiều năm, tháng mòn mõi đợi chờ, được tình khúc “Rừng Lá Thay Chưa?” ru ngủ để thiếp vào giấc mộng “Tư Hương”:

Ta nhớ màu quê, khát gió quê
Mây ơi, ngưng cánh đợi ta về!
Cho ta trông lại tầng xanh thẳm
Ngâm lại bài thơ Phương Thảo Thê
(Thơ Hồ Dzếnh)

“Rừng Lá Thay Chưa” là tâm khúc hòai hương của những người ly hương ngồi đếm từng ngón tay ngắn dài nhung nhớ trong thời gian chờ gió giao mùa….

nguon: vn.net