TÂM SỰ ĐẦU NĂM

______________________________ 

ĐỖ DUY NGỌC

Lúc nhỏ đi học từ tiểu học lên đến trung học, tôi cũng có chút năng khiếu về văn chương, vẽ vời. Học cấp nào tôi cũng thường đứng đầu lớp môn Việt văn. Thời trung học tôi thường xuyên làm bích báo, báo giấy cho trường. Hồi 15 tuổi tôi cũng đã được giải thưởng trong một cuộc thi về thơ tình của thành phố. Tuy vậy tôi muốn sau này khi lớn lên, tôi sẽ chọn nghề báo. Đậu Tú tài hai, vì học trường Kỹ Thuật nên phần lớn bạn bè tôi đều thi vào trường Kỹ sư Phú Thọ hoặc trường Kiến trúc thì tôi lại ghi danh học Báo chí Đại Học Vạn Hạnh. Nhưng rồi vì thời đó học khoa ghi danh thì không được hoãn dịch vì đã đến tuổi nên tôi phải đành thi tuyển vào Khoa Giáo Dục Ban Việt Hán để được thêm một tuổi hoãn dịch vì lý do học vấn. Tôi ghi danh thêm trường Đại học Văn Khoa cũng vì ham vui với bạn bè và mong học thêm ít chữ. Thôi thì không học được khoa mình thích thì học ban văn chương, hy vọng ra trường thay vì đi dạy học thì kiếm toà báo nào đấy xin làm phóng viên cũng được. Thời sinh viên, vì đi học mà không có viện trợ, chẳng có chu cấp nên cũng tham gia viết cho vài tờ báo kiếm cơm. Chủ yếu cũng để sống tạm kiếm vài cái chữ.

Nhưng rồi thời thế đổi thay, lý lịch đen ngòm không xin được làm báo đành phải chọn nghề giáo. Nghề giáo chọn tôi chứ tôi chẳng chọn nghề. Nhưng rồi sau hai mươi năm dạy học tôi buộc phải rời bục giảng bởi những quan điểm lạc hậu, cực đoan và ác ý của những người lãnh đạo.

Suốt một thời gian dài làm nghề dạy học, để kiếm đồng lương nuôi vợ con, tôi chẳng viết được gì. Hơn nữa thời đó tôi hèn, thấy bất công, nhìn tình trạng nghèo thảm thương, khó khăn và những cuộc vượt biển sinh tử của đồng bào và bạn bè mình mà câm miệng, chứng kiến cảnh những người bị đuổi ra khỏi nhà bắt đi kinh tế mới bị cái đói cái chết đe doạ mà không dám viết vì sợ mất việc nên đành im lặng. Thỉnh thoảng viết đôi ba truyện ngắn, vài bài thơ, đôi dòng nhật ký, nhưng viết chỉ mình mình đọc, chẳng dám cho ai xem.

Tới thời mở cửa, tình hình bớt khắt khe hơn, xã hội nháo nhào, người ta sống tàn nhẫn hơn, cái ác lên ngôi, đồng tiền ngự trị, tôi viết nhiều nhưng cũng chẳng dám gởi đăng đâu. Tôi viết vì nhu cầu của tự thân, ghi lại những điều mắt thấy tai nghe, những ký ức còn đọng lại của một thời đã không còn nữa. Tới thời nở rộ của Internet, của các mạng xã hội, tôi mới rụt rè viết và đăng lên trang Yahoo 360 rồi Facebook. Cũng có vài bài được báo đăng nhưng tôi cảm thấy mình viết chưa hay, trong khi đó đọc sách báo thấy nhiều nhà văn, nhà báo viết ngợi ca giỏi quá nên tôi không gởi bài cho báo nữa. Tuy vậy tôi vẫn viết nhiều truyện ngắn, đôi ba bài thơ nhưng vẫn thấy mình viết tầm thường quá, đâm ra mắc cỡ với chính mình. Nhất là khi đọc lại mấy bài thơ trong tập thơ được giải hồi 15 tuổi tôi càng thấy mình viết quá tệ. Dù nhiều bài đăng trên Facebook cũng được một số lời khen, tôi vẫn không tin lắm về khả năng viết lách của mình. Cho nên tôi rất cám ơn và rất trân trọng những lời động viên, khích lệ của nhiều người đọc.

Trong năm vừa qua nhờ nhiều lời đốc thúc của bè bạn, tôi làm liều in năm cuốn sách. Đó là một tập truyện ngắn Bước không qua số phận, một tập tạp bút Ăn mà không chơi, ba tập thơ Cũng đành, Hoá thân và Tàn phai. Tập truyện ngắn đa phần tôi kể lại chuyện của những người bạn một thời của tôi, những kỷ niệm tôi đã trải qua trong nhiều quãng đời tôi đã sống. Tập tạp bút Ăn mà không chơi ghi lại những ký ức về những món ăn, những hàng quán tôi đã từng nếm qua. Nó cũng ghi lại những cảm xúc về những món ăn Mạ tôi từng nấu để nhớ về người mẹ đã mất của tôi. Những tập thơ là ghi chép những mối tình dang dở, những rung động của tôi về tình yêu trai gái, về tình yêu thiên nhiên và cuộc đời. Đó chỉ là nỗi niềm riêng của cá nhân mình. Tất cả đều là những ghi chép để giữ lại kẻo sợ nó sẽ trôi đi không tìm được nữa. Tôi nghĩ tôi không làm văn chương, bởi cho đến bây giờ tôi vẫn nghĩ mình viết còn kém hơn nhiều người lắm.

Do vậy xin mọi người đừng gọi tôi là nhà văn, nhà thơ, nhà báo gì cả. Tôi không có tham vọng đó. Tôi cũng như một nhà thơ nổi tiếng nào đó đã viết chỉ là con chim ngứa cổ hót chơi. Viết và in sách cũng là chơi. Mua vài món đồ cổ cũng là chơi, vẽ những bức tranh theo ý của mình cũng là chơi thôi, chẳng có chi quan trọng.

Tôi không có khát khao để thành nhà văn, nhà thơ như nhiều người ham muốn. Tôi cũng chẳng thích tham gia vào hội này, nhóm nọ. Tôi viết vì thích viết, thế thôi. Nhiều khi trước đám đông hay giữa hội hè người ta hay giới thiệu tôi là nhà này nhà nọ, tôi chỉ xin gọi tôi là anh nhà quê. Tôi thích làm nhà quê dù từ lúc sinh ra cho đến giờ là một lão già tôi chưa từng một ngày ở nhà quê với ruộng đồng, ao cá.

Tôi chỉ ở tỉnh rồi đi học và định cư ở thành phố này. Suốt cả thời gian từ lúc cắp sách học vỡ lòng cho đến khi học Đại học, tôi cũng chỉ học trong những ngôi trường to lớn và đẹp đẽ, chưa một giờ học ở trường làng. Nhưng tôi vẫn ước mình được sống ở nhà quê và làm anh nhà quê có chữ. Tôi thích những ngôi nhà cổ, những ao làng, những hồ sen, những khóm tre rì rào trong gió. Tôi khoái nghe những loài chim bình thường hót líu lo chào ánh mặt trời hay tiễn ngày đi, chiều tới cùng nhau về tổ. Tôi muốn nằm trên bãi cỏ nhìn mây bay về núi, nhìn sóng vỗ mạn bờ và nghe tiếng nước chảy từ suối nguồn. Tôi thích nghe những bài hát xưa ru con thôn dã, những bài hát đang dần mất đi. Tôi thèm nghe hát xẩm, thưởng thức điệu Quan họ, sáu câu vọng cổ rất mùi từ bãi nứa nương dâu, từ những con thuyền trôi lẻ loi trên sông vắng giữa hoàng hôn. Tôi thích ăn những món ăn dân dã, những con cá lòng tong, những con cá bống thệ kho quắt cay xé lưỡi chứ chẳng bao giờ thích những miếng steak nhạt nhẽo trong những nhà hàng sang trọng. Tôi ước ao được trở về tuổi nhỏ để ăn được những món ăn Mạ nấu, những món ăn với khẩu vị giờ không tìm thấy nữa.

Tôi không thích làm nhà văn nên xin đừng gọi tôi là nhà văn. Tôi có làm thơ nhưng đừng gọi tôi là nhà thơ. Tôi thích chụp những tấm ảnh đẹp nhưng cũng đừng gọi tôi là nhà nhiếp ảnh. Tất cả chỉ là những thú vui cho cuộc đời tôi thêm gia vị để thấy mình được trải lòng chứ không phải là nơi tôi đi tìm danh vọng, những thứ phù du. Tôi vẫn viết như những lời tâm sự mong có người nghe.

Tôi viết về những bất công, những điều đã và đang diễn ra trong xã hội này. Nhưng thật tình tôi chẳng muốn chống ai, không muốn kêu gọi ai để nhằm đập đổ cái gì. Tôi chỉ muốn nói lên những điều uất ức mà dân tình đói khổ đang phải chịu đựng. Tôi phản đối những kẻ có quyền ức hiếp, bóc lột xương máu của dân. Tôi viết khách quan, không định kiến, xấu thì lên án, tốt thì khen. Do vậy cũng đừng gọi tôi là nhà gì cả trong lãnh vực này. Đó chỉ là tiếng nói của người có chút tri thức và tấm lòng trước những vấn nạn của thời thế không thể đành tâm bịt mắt làm ngơ. Những bài viết đó chắc chắn chẳng có báo nào trong nước dám đăng. Trong đại dịch Covid ở thành phố này, hàng ngày tôi viết nhật ký về cơn dịch. Cuốn sách có tên Nhật ký Sài Gòn lockdown, nhưng chẳng có nhà xuất bản nào cấp giấy phép, đành giữ đó làm tư liệu cho mai sau về cơn đại dịch hãi hùng ở thành phố Sài Gòn. Có người xúi tôi đem in ở nước ngoài nhưng tôi không muốn làm thế.

Tôi chỉ muốn được bình yên, được sống hạnh phúc với người mình yêu thích, được an lành với cháu con khi tuổi đã cổ lai hy, được ăn những món ăn hợp khẩu vị của mình, được gặp cười vui với bè bạn, được có người để tâm sự buồn vui chứ chưa lúc nào tôi muốn trở thành nhà này nhà nọ bởi tôi biết mình vẫn còn nhiều hạn chế.

Nghề chính mà tôi được học nghiêm chỉnh là nghề vẽ học từ một xứ sở xa xôi. Tôi vẽ để kiếm sống chứ chẳng phải kiếm danh nên cũng chẳng tranh đua với bất cứ ai. Tôi thiết kế rất nhiều bìa sách nhưng tôi cũng rất chọn lựa khách hàng của mình. Nhiều người bây giờ rất muốn được gọi là nhà thơ, nhà văn sau khi đã có chức quyền, có lắm bạc tiền nhưng sách của họ chẳng có chút gì văn chương ngoài chuyện khoe thành tích hay những bài vè có vần điệu. Những người đó tôi thường từ chối không bao giờ nhận vẽ bìa cho họ dù có người trả gấp đôi giá bình thường. Có kẻ cho tôi là chảnh, nhưng đó là nguyên tắc của tôi. Tôi vẽ tranh theo ý thích của mình, cố không giống ai và cũng chẳng thích theo thời thượng hay phong trào để dễ bán kiếm tiền.

Tôi vẫn nghĩ rằng tôi chẳng là gì cả so với cộng đồng các nhà thơ nhà văn chuyên viết đúng đường lối đã vạch của Hội Nhà Văn nên tôi chưa bao giờ có suy nghĩ tham gia tổ chức này. Mà Hội này cũng chẳng cần biết tôi là ai. Đó là điều tốt đối với tôi khi tôi không có tên trong hàng ngũ của họ.

Đầu năm có đôi lời tâm sự. Được giải bày cũng là một niềm vui mở đầu cho năm mới. Chúc mọi người an lành và hạnh phúc.

Sài Gòn. 05.01.2023

DODUYNGOC