KÝ ỨC TUỔI THƠ CỦA TUI... ( PHẦN 11 & 12)

___________________

Hà Mỹ Nhan

   Bà ngoại tui ở với ông ngoại có  4 người con . Củ hai Tên , má  tui thứ ba tên Ới,ý tư Nái và củ sáu Lến. Vì ông ngoại người Tiều nên đặt tên con theo tiếng Tiều phiên âm ta tiếng Việt.( củ là cậu , ý là dì.)

    Ông ngoại buôn bán luôn  đi đây đi đó mà tính rất hào hoa nên có nhiều vợ. Bà ngoại  tui chỉ ở nhà chăm sóc con cái  nên chịu thiệt thòi. Tuy nhiên ông ngoại thương bà ngoại và lo lắng cho bà đầy đủ chớ không bỏ bê. Ông không như đàn ông khác có vợ lẽ mà về ruồng rẫy hiếpđáp vợ. Ông ngoại tui ăn nói chậm rãi mẫu mực . Tui chưa bao giờ thấy ông ăn nói thô tục hay nạt nộ người khác. Tui nhớ khi tui lên 6 tuổi má dẫn lên nhà ngoại ở Định Quán chơi ( ông ngoại tui có nhiều nhà , còn nhà ở Sài Gòn đường Phạm Thế Hiển ), lúc này ông ngoại đã chuyển sang làm nghề khai thác gỗ trong rừng  sâu và buôn bán gỗ  với nước ngoài. Trong  nhà có chục người ăn ở và cả trăm thợ rừng. Nhưng ông ngoại luôn ăn nói nhỏ nhẹ với họ . Vậy mà họ sợ ông ngoại răm rắp. 

      Ông tuổi cọp nên thần thái oai nghiêm ai cũng vị nể.  Má tui nói chưa bao giờ má dám nhìn thẳng vô mắt ông ngoại khi nói chuyện. Đôi mắt ông to, lộ và sáng như đèn pha. Vì làm ăn lớn nên ông giao thiệp rộng toàn tướng ,tá ,tỉnh trưởng ,quận trưởng thời đó. Lời nói của ông ngoại tui có giá trị đến nỗi có thể đề bạt hay đổi đi 1 tỉnh trưởng trong vòng 48 tiếng đồng hồ . Ông không làm chính trị nhưng ông bắt buộc phải giao thiệp với họ vì chuyện làm ăn. Cũng như vô rừng khai thác gỗ thì ông phải tiếp tế lương thực, thuốc men  ,nước biển ,mùng mền các thứ cho bên giải phóng thì mới được mấy ổng cho vô tận rừng sâu khai thác gỗ lâu năm toàn cẩm lai , thao lao , sến mà gốc cây nào cây nấy 15 người vòng tay ôm không giáp nữa.

     Bà ngoại tui cũng có cả kho tàng truyện. Nhưng hông phải chuyện tuồng hát bội hay chuyện ma như bà nội mà mà toàn chuyện tiếu lâm và  xàm xí có duyên vô cùng tận. Vì vậy mà 13 đứa con của ba má tui cũng chia ra đủ loại. Hễ đứa nào nguyên tắc mẫu mực khó  khăn là giống tính ba tui. Đứa nào hiền lành giống bà nội . Còn đứa nào lanh lẹ vui vẻ ăn nói tếu tếu có duyên thì giống má và bà ngoại tui. 

    Mỗi lần ngoại từ Sài Gòn xuống thăm là tụi tui vui mừng lắm. Coi như là bà ngoại cộ theo phân nữa đồ đạc , món ăn  ,vải vóc rau củ quả từ Định Quán tới Sài Gòn xuống Rạch Gía xuống cho má tui. Một bao tải đậu phộng, một bao thiệt lớn cà rốt  khoai tây bông cải su hào củ hành tỏi măng khô ; một giỏ lớn khô nai ,khô bò ,cà phê, trà , một giỏ bánh mì  ,nem chua ,một bọc cũ ấu và một giỏ ổi xá lị ( ngày đó ổi xá  lị  chỉ bán ở bắc Mỹ Thuận  Vàm Cống chớ ở RG chỉ có ổi 8 tháng  thôi).

    Nhưng cái má vui nhứt là bao 4,5 cây vải tổ bố . Ông ngoại biết má tui đông con nên năm nào cũng đem vải xuống cho. Để cộ hết đống đồ đó ông ngoại phải cho tài xế chở ra bến cho  ngoại . Tới bến xe Rạch Giá bà ngoại phải mướn chiếc xe lam chở về nhà tui. Hồi xưa xe đò chạy 1 ngày mới tới nên lúc nào ngoại tới nhà tui cũng 10 giờ tối. Lúc đó tụi tui đã ngủ khò khò rồi. Thế là ba má dựng đầu tụi tui dậy trong tình trạng lơ mơ ngái ngủ..  nhưng sau một hồi say ke tụi tui nghe tiếng bà ngoại nói chuyện :

   - Chần ơi.. đám lâu la này mê ngủ dữ đa. Dậy đi , ngoại mua bánh mì chả lụa dí chim rô ti nè..

    Ngay lập tức tui tui tỉnh rụi phóng cái đụi xuống đất la lên:

   -.A.. ngoại .. ngoại xuống .. !!

   - Mồ tổ tụi bây.- ngoại tui mắng yêu -  nghe ăn mới chịu thức hén ! Rửa mặt cho tỉnh ngủ rồi ra ăn nè tụi con.

Má tui lấy dao cắt chả lụa ra dĩa . Ba pha cho  ngoại một ly trà đường nóng :

   - Má uống cho khỏe rồi con giăng mùng cho má nghỉ. Ngồi xe cả ngày chắc má mõi mệt  lắm . Để  con nấu nước cho má tắm.

    Rồi ba giũ giường chiếu, giăng mùng lên , lấy gối mền để ngay ngắn cho ngoại . Tắm xong ngoại vén mùng lên nóc rồi lên nằm nghỉ. Má lên tiếng :

      -- Má ngồi dậy ăn miếng đi kẽo ngủ đói bụng rồi xót  ruột lắm .

   .- Đói điếc gì bây ơi. Má ăn ở Vàm Cống dĩa cơm tôm kho tàu no phát ách  tới giờ nè. Để cho tụi nhỏ ăn đi con.

Ba tui thắp cây đèn huê kỳ để lên bộ ngựa gõ  cho tui tui ngồi ăn. Má tui đem khay trầu ra  ngồi dưới chưn bà ngoại vừa ăn trầu vừa hỏi: 

    - Gia đình mình khỏe hết hả má ? Chuyện làm ăn của Chệt tốt hông? ( má kêu ông ngoại tui bằng Chệt theo tiếng Tiều )

    - Khỏe hết á. Chệt bây lúc này mần ăn lớn lắm . Ổng đi khách khứa tối ngày . Nghe nói ký hợp đồng bán cây qua Nhựt Bổn á. 

    - Dị còn ai lo theo coi xạt cây trong rừng má ?

    - Thì con Út chớ ai. Nó coi dị mờ cũng giỏi. Một tay nó điều đám lâu la trong rừng. Mấy thằng Thượng ( người dân tộc) nó ngu lắm , sức thì mạnh  như trâu mà đầu ngu như bò ,  con Út theo sát khiển tụi nó chớ ra cho thằng Sên chồng con Nái là kể bỏ. Thằng gì mần biếng mờ mê ăn nhậu. Hở ra là nó giao thằng Trà rồi dông tuốt. Bữa nào giao cho nó coi thợ rừng mà đốn có cây tốt bây chặt đầu tao đi.!

   Con Út mà ngoại tui nhắc là bà Út vợ sau cùng của ông ngoại tui còn thằng Sên là dượng rể chồng ý Tư Nái của tui. Ông ngoại tui có tới 5, 6 bà vợ lẻ, con cũng 3, 4 giòng. Nhưng sau này chỉ  còn ở với bà ngoại tui và bà Út. Ông ngoại cất 2 căn lầu gỗ ở chợ Định Quán . Một căn cho bà ngoại tui ở, căn kia ông ngoại ở với bà Út và con riêng của bà. Bà ngoại tui ly thân với  ông từ lâu lắm khi ông bồ bịch vợ bé hết bà này tới bà khác. Ngoại buồn lắm nhưng không ghen tương la ó như người ta mà chỉ im lặng giữ thể diện cho chồng . Vì vậy mà ông ngoại tui nể bà ngoại  lắm. Ngoại muốn gì ông cũng chìu. Nhưng bà ngoại không còn ham gì nữa. Quyền hành tiền bạc giao hết cho bà Út nắm. Mỗi tháng ông ngoại đưa tiền cho bà chi tiêu , nếu ngoại cần mua sắm gì thêm thì bà Út cho tài xế đem tiền qua rồi chở ngoại đi Sài Gòn ra chợ Bến Thành. Mỗi lần đi như vậy ngoại năm bảy cây vải các loại, vài cây vàng và đủ thứ hằm bà lằng mà ngoại ưng bụng. Thiệt ra ngoại buồn đi cho giải sầu chớ không có ham, mua để đó con cháu đứa nào cần thì ngoại cho.

NGỌAI TUI KỂ CHUYỆN...

Bà ngọai ăn nói hưỡn đãi nhẹ nhàng có duyên , giọng trong trẻo ngộ lắm. Làm gì ngọai cũng từ tốn không vội vàng bao giờ. Tuy không đẹp nhưng trời cho ngoai quý tướng. Da ngoại trắng ngần mềm mịn. Đặc biệt nhất là bàn tay bàn chưn ngoại nhỏ nhắn và mềm xèo  hà !Sau này tui lớn lên và ngoại đã già rồi mà tui hay ngồi gần bóp tay bóp chưn cho ngoại . Bàn tay nhỏ mềm dịu nhiễu lạ lùng.. tui có thể bóp bàn tay ngoại ép sát lại như xếp tờ giấy hay bẽ cong từng ngón tay  ngược lên cổ tay mà ngoại hổng có đau.

   Bà ngoại tui ngồi dậy lấy giỏ trầu ra soạn sành chuẩn bị ăn trầu. Ngoại ăn trầu cũng khác má tui , kiểu cách của nhà giàu. Má tui chỉ cần trầu ,cau ,vôi đỏ và thuốc xỉa. Ngoại ăn trầu vôi trắng , thêm xác giấy và đậu phộng tươi. Xác giấy mắc tiền nhưng ngoại ăn cho nước cổ trầu béo. Dòm cái cách ngoại ăn trầu nè : ngoại lấy ra cây dao nhỏ xíu mà bén ngót rồi bắt đầu chẻ cau. Ngoại gọt vỏ nửa trái cau xuống dưới cuống rồi cắt bỏ phần vỏ phía núm cau. Tụi tui hay lấy núm cau chẻ ra rồi chấm vô than củi rồi chà răng cho trắng. Ngoại  khen :
   - Chần ơi , cau dày trắng tươi ngon quá Ới. Mơi bây coi mua cho má 1 buồng nghe Ới.
   - Cau của ông Phú ( ba tui ) trồng á má.. Má tui trả lời.
    --  Còn mấy buồng cau vừa ăn kìa. Để mơi con hái xuống rồi biểu con Bê chẻ phơi khô cho má đem về  để dành ăn lâu. -Ba tui nới với ngoại.
   - Ờ.. nghe đặng đa. Cau ở Định Quán hông ngon bây ơi. Ngoại vừa bụng quá nói.
Sau khi chẻ cau xong bà ngoại lựa 1 lá trầu lớn vàng tươi rồi chùi vô cái quần lãnh ngay đầu gối. Tay ngoại nhẹ nhàng têm vôi rồi để lên lá trầu 1 miếng cau và 1 miếng xác giấy ( là vỏ 1 loại cây được đập cho tơi ra đem phơi khô , muốn ăn thì cắt ra miếng nhỏ bằng 2 ngón tay)  rồi ngoại cuộn các thứ lại bỏ vô miệng nhai rau ráu.. nhai vài cái ngoại nhón 2 ngón tay vô cái hộp nhỏ lấy ra vài hột đậu phộng bỏ vô miệng nhai tiếp. Nhắm chừng đã cơn ghiền ngoại xé một miếng thuốc xỉa màu  vàng nâu xỉa qua xỉa lại hai hàm răng coi mòi phê lắm dị á. Ngoại luôn xỉa loại thuốc thượng hạng mắc tiền, lần nào xuống thăm má tui ngoại cũng đem theo mất cây thuốc cho má để dành ăn quanh năm. Mùi trầu thơm nồng nồng lan tỏa trong đêm tối ấm áp làm sao. Lâu lâu ngoại nhổ cổ trầu vô cái ổng nhỏ màu xanh có hình bông cúc vàng tươi rồi lấy cái khăn bàn nhỏ màu đỏ vắt trên vai xuống lau miệng. Rồi ngoại bắt đầu câu chuyện:
   - Hôm trước con mẹ Năm Thuốc Rê  làm một mững tao cười muốn té đái.
   - Bà Năm hổm rày ở trển hả má ?
  - Mẽ dìa trước khi má xuống đây 2 hôm.
-- Bả đem thuốc rê lên bán nhiều hông má ?
-- Bán hông được . Bả buồn rầu rên hư hư .
  - Ủa.. rồi má nói cười bả vụ gì?
   Ngoại tui cười ngất 1 hồi rồi nói:
    - Ậy , dị mới có chiện nói. Để tao kể cho mà nghe. Con mẽ lên 1 tuần lễ mờ không buôn bán gì được hết á. Bị dì cái xóm tao nó mê đánh đề. Mờ hôm rày ai cũng thua đề quá nên tiền bạc đâu mờ mua. Con mẽ lên thì ở nhà tao chứa mẽ chớ ai chứa. Tao thấy con mẽ nằm chèo queo mặt mày bí xị cũng tội nghiệp.  Tao kêu sắp nhỏ nấu đủ món cho mẽ ăn . Tối  thì chè hột sen, chè thưng,  chè  xôi nước thì ăn dí xôi vò. Bữa đó bả đội một chục cây thuốc rê đi giáp xóm về , mồ hôi mồ kê đầy mặt mày . Tao hỏi :"bán được hông bây?" . Mẽ than : " Lội muốn rã giò mờ bán có được đâu thiếm ơi". Tao ngồi xi nghĩ một  hồi  rồi hổng biết cái gì giục tao nói dí mẽ :" tao bày cho bây cái này  nghen ,mờ bây phải nghe tao mới được." Con mắt mẽ sáng giới hỏi liền : " Sao thiếm? "  Ậy , tao có kế  như dị nè mờ bây phải hổng cho ai biết nhe hông. "
  " Kế gì thiếm ? "
  "Bây biết lên xác hông? "
 Mẽ nhảy dựng lên : " chèn phẹt ơi.. nào giờ con đâu có lên xác thiếm ..'
"  Ậy , thì bây làm bộ lên xác thôi chớ ai kiu bây làm thiệt! Cái xóm này nó lậm đánh số đuôi lắm đa. Bây làm bộ nhập xác lên đồng cho số tụi nó xúm nhau mua. Nó bàn tùm lum mua thế nào mà không có người trúng. Nó trúng số đề biết ơn bây thì nó mua dùm cho bây ."
   " Thiếm ơi , rũi lộ ra chết con đa.. Con bỏ xứ này hết bán buôn luôn."
  " Xời ơi, sao mờ lộ đặng.  Tao hông nói , bây hông nói ai biết. Bây ở Châu Đốc ngay xóm Miên  thì lên xác ông Tà đi. Làm bộ nói giọng lớ lớ cho nó giống."
  Bà ngoại  bàn mưu tính kế với bà Năm Thuốc Rê  đàng hoàng rồi làm bộ đi tới một nhà hàng xóm chơi. Ngòi  nhai tràu một hồi rồi  như vô tình ngoại buột miệng : " Chần ơi , con mẹ Năm thuốc rê hôm rày lên đây bán thuốc mà mẽ bị ông tà hành xác, con  mẽ  bịnh đi bán hông muốn nỗi  bà Hai."
  " Ủa. Tui mới thấy hồi sáng bả đội thuốc đi bán nà."
   " Ậy , bi giờ nằm 1 đống rồi.."
   " Thiếm ba, bả lên xác ông tà  có cho số hông thiếm?"
   " Ai mờ biết, muốn gì qua hỏi mẽ kìa! "
Bà hai như người sắp chết chìm quơ được miếng ván. Bả lật đật đi hết xóm rêu rao cái tin bà Năm thuốc rê lên xác ông tà linh lắm. Rồi chiều đó cả xóm kéo tới đen nghẹt nhà bà ngoại tụi. Bà Năm sau khi được ngoại làm quân sư quạt mo lấy lọ nghẹ thoa cái mặt đen đen rồi nằm đắp mền trên bộ ngựa gõ nhà trên.
Bà Hai dí mấy  ông bà khác ùn ùn bước vô kêu:
"Thiếm ba ơi, bà Năm đâu thiếm ? "
Bà ngoại tui từ sau nhà bước lên nói:
  " Mẽ bịnh rồi, nằm một đống kìa ."
   " Bà Năm bịnh sao bà Năm? Tụi tui tới thăm bà nè. "
Bà Năm tốc mền ngồi dậy: " Có bịnh hoạn gì đâu..! Tại tới ngày dìa cúng mờ bán thuốc chưa hết nên tui chưa dìa kịp nên bị Tà quở tui á. "
   " Bà Năm ơi, bà mần ơn mần phước lên xác ông Tà cho tụi tụi con số  cứu tụi tui đi."
Bà Năm làm bộ từ chối: " Chèn ơi. Đâu có được. Ở đây đâu có miễu ông Tà mà cũng không có bàn thờ. Sao mờ nhập xác được nà."
  " Ậy, chị Năm ơi, mình có lòng thành thì thánh thần đâu chấp . Chị giúp tụi tui qua cơn ngặt nghèo tụi tui mang ơn lắm đa chị.- Ông Tám nan nỉ.-
Bà ngoại tui làm bộ nói vô: " Thôi con mẹ Năm mày giúp đặng thì nên giúp đi. Bà con mờ trúng đề thì họ mua dùm thuốc rê hết cho bây dìa cúng Tổ.
  " Tụi tui mờ trúng đề thì hông những mua hết số thuốc rê cho bà mà còn gởi thêm tiền cho chị dìa ăn tết đa."
 Bà Năm thuốc rê làm bộ miễn cưỡng :
" Chị em nói quá thì tui giúp. Nhưng tui nói trước có gì hông đổ thừa tui đa."
 Cả đám nhao nhao : " Chị giúp mang ơn hông hết ai dám nói bậy bạ đâu."
" Thôi bà con dìa sửa soạn lễ vật mơi đem lợi cúng kiếng đàng hoàng rồi con Năm giúp cho." Bà ngoại tui  túm lợi một câu chắc nụi. Tiếng nói của ông bà ngoại tui  ở  vùng này uy tin lắm. Ngoại mà đảm bảo cái gì là giá trị vô cùng.
       Khi mọi người hớn hở ra về bà Năm thuốc rê ra mồ hôi hột run run nói:" Nhắm êm hông thiếm ba?"
    " Bây để tao ... có gì đâu mờ cũng sợ. Ngày mơi bây làm vầy.... làm vầy nè.."