TAM BÁCH ĐINH BÁ TÂM
Buổi trưa hôm ấy Tân đến tham dự buổi họp mặt Tân niên của các cựu giáo chức của một địa phương mà anh đã từng làm việc trước năm 1975.Trưởng ban tổ chức, một cựu sỹ quan VNCH – nguyên là thầy giáo- từng làm việc tại văn phòng quận “Đá Ba Chồng”, đã gọi điện thoại mời Tân đến tham dự cho kỳ được. Giọng người cựu sỹ quan vẫn hóm hỉnh như xưa “Mời ông đến tham dự buổi họp mặt cho vui. Chắc chắn sẽ có một thích thú bất ngờ dành cho ông!”
Trong thành phần tham dự hôm ấy, có một cựu nữ giáo viên từ Việt nam sang thăm bà con ở Mỹ. Đó là cô giáo Lan- đã từng dạy học ở quận “Đá Ba Chồng” trước năm 1975. Tân nhìn người thiếu phụ trung niên đang đứng lên chào đồng hương trong buổi họp mặt, nụ cười nở trên môi nhưng đôi mắt phảng phất buồn. Thân hình thiếu phụ hơi đẫy đà, khuôn mặt mập tròn khác xưa. Tuy nhiên Tân vẫn nhận ra chiếc môi hơi cong như nũng nịu, đôi mắt sáng với hàng mi dài. Người thiếu phụ đã bắt đầu bước xuống triền dốc của tuổi trung niên , nhưng nét trẻ đẹp một thời vẫn còn đó, chẳng khác lúc Tân mới quen biết cô tại quận “đá ba chồng”.
*****
Tân đến làm việc tại quận “Đá Ba Chồng” khoảng năm 1971. Trong ngày đầu nhậm chức, các Trưởng chi đến văn phòng quận trình diện tân Phó quận, đồng thời trao đổi vài câu chuyện làm quen. Trong số đó có viên Hiệu trưởng trường trung học địa phương. Với hnh dáng thấp gầy, nước da sạm nắng khác hẳn các bạn đồng nghiệp trắng trẻo cao ráo hơn.
Hôm sau, Tân ghé thăm trường Trung học, được Hiệu trưởng trường đón tiếp niềm nở; rồi đưa anh đi thăm các lớp học. Khi đến đến lớp 9, Tân được giới thiệu với cô giáo phụ trách tên Lan. Cô giáo có thân hình cao gầy, dáng người yểu điệu; đặc biệt đôi mắt tròn to, lông mi dài cong vút. Khi Tân bước vào lớp học, cô giáo Lan cúi chào và làm dấu cho lớp học đứng lên nghiêm trang chào khách. Anh nhìn toàn thể lớp học, thầm khen các học sinh ngoan ngoãn, có kỷ luật. Các học sinh đều mặc đồng phục, nam sinh với quần dài xanh đậm, áo trắng ngắn tay; nữ sinh với bộ quần áo dài trắng. Riêng cô giáo thướt tha trong chiếc áo dài hoa, đôi môi và hai má ửng hồng, khiến khách đến thăm không biết do nghệ thuật trang điểm hay vẻ e thẹn của cô giáo trước vị Phó quận trẻ tuổi này?
* * *
Thời gian Tân mới đến làm việc nơi đây, tình hình an ninh khá yên tĩnh.Tuy nhiên tin tức tình báo cho biết cư dân lái xe be vào rừng đốn gỗ, hay người làm rẫy bái thường tiếp tế gạo thóc, xăng nhớt, tiền bạc… cho địch ở vùng sâu ven sông La ngà. Hình như chúng đang tập trung chuẩn bị tập kích vào quận. Trung tá quận trưởng chỉ thị Chi khu thường xuyên kiểm tra các đơn vị nghĩa quân; Cảnh sát tổ chức hành quân chận bắt những thành phần tiếp tế cho địch; Hành chánh quận kiểm tra các đơn vị Nhân Dân Tự Vệ về nhân số, vũ khí, bố phòng ban đêm…
Hàng đêm, Tân cùng Trung úy Đức đi thanh tra các chốt canh gác trong quận lỵ. Một hôm Tân đi qua cư xá giáo chức Tân trông thấy cô giáo Lan đang ngồi đọc sách, bèn ghé vào thăm. Cô giáo vui mừng lẫn ngạc nhiên khi đón tiếp anh; đoạn đi pha trà mời khách.
Tân hỏi cô giáo:
- Xin lỗi cô Lan, tôi bất chợt vào thăm lúc này có làm phiền cô không?
- Dạ không sao! Ông đến thăm thật vinh dự cho em lắm chứ. Hơn nữa từ lâu em cũng mong được hân hạnh tiếp chuyện với Ông.
Theo lời tâm sự của cô Lan, cô sinh ra trong một gia đình đông con ở miền Bắc. Bố cô là một công chức Việt Nam Công Hoà. Sau Hiệp định Genève năm1954, gia đình cô di cư vào Sài gòn bằng đường hàng không. Tốt nghiệp sư phạm Sài gòn xong, cô xin đi dạy tại vùng “đá ba chồng” vì nơi đây nhiều phong cảnh đẹp và lạ lùng khiến cô thích thú. Có lẽ đó cũng do bản tính của ông bố, từng làm việc vùng cao nguyên miền Bắc trước năm 1954, đã ảnh hưởng đến sở thích cô gái út của ông…
Cô giáo Lan ngỏ ý mời Tân, vào một ngày cuối tuần rảnh rỗi nào đó, đến nhà cô chơi và các cô bạn cùng cô sẽ tổ chức nấu nướng ăn uống cho vui. Vì theo lời cô “quận này đẹp nhưng hơi buồn. Chúng em đâu có nhậu nhẹt như các ông, nên chỉ tụ họp ăn uống tại nhà thôi!”…
Một buổi tối, Trung uý Đức lái xe đưa Phó quận đi kiểm tra NDTV như thường lệ. Khi đi qua nhà cô Lan, anh chạy xe chậm lại và nói nhỏ:
- Tối hôm trước hình như Ông có vào thăm cô giáo ở đây phải không?
Tân gật đầu:
- Đúng! Mà sao anh biết ? Tối hôm đó anh bị bịnh ở nhà kia mà!
Người sỹ quan mỉm cười đáp:
- Tôi có nghe người bạn trong cư xá giáo chức cho biết.
Đoạn anh ta nhìn vào nhà cô Lan nói tiếp:
- Tôi ở đây khá lâu, biết nhiều chuyện ở thị trấn nhỏ bé này, nên chỉ dám khuyên Ông cẩn thận. Nhất là đừng ghé thăm ông hiệu trưởng cũng ở trong cư xá giáo chức này!
Theo Trung úy Đức, viên hiệu trưởng trường trung học địa phương này có nhiều hành tung bí ẩn. Thỉnh thoảng hắn nghỉ phép vài ngày, sau đó trở về với thân thể rám nắng đen điu. Có một đồng nghiệp hỏi lý do, hắn ta giải thích là đi Vũng tàu tắm biển nên da bị cháy nắng! Nhưng theo cư dân vào rừng đốn gỗ, thỉnh thoảng cuối “có người mang kính đen, giống ông Hiệu trưởng trường quận” đi vào hướng mật khu VC !
* * *
Trong một buổi họp đại diện quận hành chánh và chi khu, Trung tá Quận trưởng quyết định tổ chức cuộc hành quân hỗn hợp tại Ấp 125. Phó quận, Chi khu phó cùng một trung đội nghĩa quân, một trung đội Cảnh sát dã chiến tham gia cuộc hành quân. Phó quận và Trung úy Đức đi cùng xe jeep với Thiếu tá Chi khu phó. Ấp 125 cách quận lỵ khoảng mười lăm cây số, gồm phần lớn cư dân làm nghề đốn cây; hay chủ xe be vào rừng chở gỗ. Mỗi khi vào rừng, họ mang theo gạo, mì gói, xăng dầu … đôi khi còn nhiều hơn số lượng cần thiết . Sau hai ngày hành quân, Cảnh sát và an ninh Chi khu bắt một số đối tượng tình nghi tiếp tế cho VC; những thành phần cư trú bất hợp pháp, trốn quân dịch; đồng thời tổ chức lại NDTV để phòng vệ Ấp.
Cuộc hành quân chấm dứt vào sáng Chủ nhật. Như lúc khởi hành, Phó Tân định cùng đi xe Jeep với Thiếu tá Chi khu phó trở về. Tuy nhiên, anh lại thấy viên tài xế xe Scout của văn phòng quận đến đón. Anh ta kín đáo đưa cho Phó quận một phong thư và nói nhỏ:
- Cô giáo sáng nay nhờ em đưa lá thư cho Ông …
Bên trong phong thư dán kín chỉ có mảnh giấy nhỏ với vài hàng chữ mềm mại: “Hôm nay là ngày nghỉ mà ông Phó vẫn còn làm việc xa xôi như thế sao? Khi trở về , xin Ông ghé qua cư xá giáo chức để dùng bữa cơm thân mật với chúng em nhé!…” .
Cuối thư không có chữ ký, nhưng theo văn phong Tân đoán biết tác giả là ai! Anh lên xe quận, viện cớ có việc cần nên về trước, để lại sau lưng nụ cười ý nhị của Trung úy Đức - người “biết quá nhiều” về cô giáo Lan!
* * *
Hiệp định Paris được ký kết ngày 27-1-1973, quy định việc đình chiến tại Việt nam. Sau những ngày đó, quân cán chính tại quận được lệnh cảnh giác đề phòng VC vi phạm hiệp định ngưng bắn. Khoảng một tháng sau ngày đình chiến, vào một buổi chiều Trưởng Ấp 110 đang ngồi làm việc trong trụ sở bị ném lựu đạn, sau đó qua đời. Một cuộc tuần hành đông đảo dân chúng tại Ấp 110 và dân chúng tại quận lỵ, với xe trang bị máy phóng thanh của Chi Thông tin dẫn đầu đã đi dọc theo quốc lộ. Họ hô to những khẩu hiệu lên án VC sát hại Trưởng Ấp 110... Khi đoàn biểu tình tập trung vào hội trường gần chợ, Trưởng chi Thông tin đến Văn phòng quận mời Quận trưởng đến chủ tọa cuộc mítting. Trung tá Quận trưởng bận công tác, ủy quyền cho Phó quận hành chánh đi thay.
Khi Phó Tân bước vào, đã thấy người dân ngồi chật cả hội trường, phần lớn là dân làm rừng, chủ trại cưa, đàn bà trẻ em và thân nhân Trưởng Ấp bị sát hại. Sau khi Xã trưởng lên diễn đàn kết án VC sát hại dã man Trưởng Ấp 110 trong giờ làm việc tại Ấp, Trưởng Chi Thông tin trao Phó Quận bản kiến nghị phản đối VC đã ám sát Trưởng Ấp do dân bầu ra, vi phạm lệnh ngừng bắn do Hiệp định Paris ấn định. Đồng thời yêu cầu Ủy hội Quốc tế Kiểm soát Đình chiến đến tận nơi điều tra nội vụ.
Nhìn thấy trong đám đông dân chúng tham dự biểu tình có vợ con người Trưởng ấp bị ám sát đang ngồi ủ rũ đau buồn, Tân cảm thấy niềm căm phẫn sôi sục trong lòng. Anh bước lên máy vi âm, dõng dạt lên án hành vi ám sát hèn mạt của bọn khủng bố VC; nhất là đối với một Trưởng ấp hiền lành, tận tâm phục vụ dân chúng. Anh hứa sẽ chuyển bản kiến nghị đến tận tay Ủy hội Kiểm soát Đình chiến khi họ đến đây điều tra nội vụ. Đồng thời không quên an ủi gia đình của Trưởng Ấp bị ám sát, và chỉ thị Xã trưởng giúp họ sớm lập hồ sơ xin trợ cấp, đền bù phần nào nỗi đau đớn mất mát lớn lao của gia đình nạn nhân.
Cuối buổi mitting, mọi người trong hội trường đứng lên tiễn đưa Phó Quận ra về. Phó Tân rời sân khấu, đi ra khỏi hội trường bằng lối cửa chính. Bỗng người tài xế quận từ cửa hông hội trường chạy đến nói nhỏ:
- Ông đừng đi ra cửa chính, nguy hiểm lắm… Cô giáo mới cho biết có kẻ khả nghi trước hội trường, có thể hại ông…Ông nên ra cửa sau kia…
Phó Tân vội quay lại hướng sân khấu, ra cửa hông hội trường và lên xe Scout của quận đang chờ sẵn. Tài xế mở máy xe phóng chạy về văn phòng. Khi xe ra quốc lộ, Phó Tân quay lại nhìn thấy cô giáo Lan đang đứng nép gốc cây, nón lá nghiêng nghiêng che đầu. Đó là lần cuối Tân nhìn thấy cô Lan tại quận “Đá ba chồng”…
Buổi chiều hôm ấy, Trưởng chi Cảnh sát đến gặp Phó quận tại Văn phòng, báo cáo công tác với vẻ dương dương tự đắc:
- Xin báo ông Phó biết, trưa nay có người mật báo, chúng tôi bắt được mấy tên VC nằm vùng lảng vảng trước hội trường. Chúng tôi đang khai thác thêm, vì chúng nằm trong tổ ám sát Trưởng ấp 110. Cũng may cho ông Phó, nếu ông ra về bằng cửa chính thì gặp nguy rồi. Tên VC này đứng ngoài cửa chờ ông đi ra, sẽ ám sát ông rồi trà trộn vào đám đông chạy ra ngoài lộ, đồng bọn sẽ chở đi bằng xe Honda …
Viên Trưởng chi ngừng lại, dò hỏi Phó quận:
- Nhưng sao ông Phó biết trước nguy hiểm mà đi ra cửa hông hội trường?
Phó Tân nhìn viên Trưởng chi Cảnh sát, gặng hỏi lại:
-Thế ra ông Trưởng chi không biết tôi cũng có mật báo viên như bên Cảnh sát các ông sao?
Nói xong , anh nghiêm mặt nhìn viên Trưởng chi khiển trách:
- Đúng ra ông nên bố trí an ninh trước và trong hội trường chu đáo hơn. Nếu tôi bị ám sát như Trưởng ấp 110 thì trách nhiệm thuộc về ai đây? Tôi yêu cầu từ nay trong những buổi mítting đông đảo, ông nên bố trí Cảnh sát sắc phục và an ninh chìm để lo việc bảo vệ an ninh cho Quận trưởng, Phó quận, và cả những viên chức xã ấp. Nhưng dẫu sao, hôm nay Cảnh sát cũng đã thành công trong công tác quan trọng như vậy, đáng khen ngợi!
Viên Đại úy Trưởng chi, vốn tự phụ mình là một sĩ quan Cảnh sát thâm niên, nhiều kinh nghiệm, nghe ông Phó quận khiển trách đúng, bèn ngỏ lời cảm ơn. Ông ta đứng dậy chào rồi quay gót bước ra khỏi phòng.
Hai hôm sau Tân dự định đến cám ơn cô giáo Lan đã giúp anh tránh khỏi hiểm nguy hôm mítting ở hội trường quận. Nhưng cô giáo đã ra đi thầm lặng từ sau buổi míting ấy. Chính các bạn đồng nhiệp của cô cũng ngỡ ngàng. Riêng Tân, anh đã thoáng hiểu lý do sự ra đi âm thầm của cô. Có thể bọn nằm vùng VC, thông qua viên hiệu trưởng đáng nghi ngờ kia, đã hăm dọa cô giáo, “người biết quá nhiều” về kế hoạch ám sát của chúng? Và cô giáo đã cảm thấy nguy hiểm tính mạng cận kề, nên bí mật bỏ về Sài gòn chăng?
Sau khi đi tù “tập trung cải tạo” về, Tân gặp lại Đức ở “chợ trời thuốc tây” đường Nguyễn Kim. Đức cho biết đã gặp cô Lan một lần ở Sài gòn. Cô vẫn còn nhớ đến người Phó quận trẻ tuổi mà cô có nhiều cảm tình năm xưa. Người nữ giáo viên ấy không còn đi dạy học nữa. Sau đó, cô đã nhận lời lấy viên Hiệu trưởng cũ của cô. Hắn đã bí mật nằm vùng, và sau ngày VC chiếm quận “Đá ba chồng”, hắn đeo súng K54 đi tiếp quản các cơ quan chính quyền VNCH, lùng bắt những “ngụy quân, ngụy quyền” mà chúng cho là “có nợ máu với nhân dân?”!
* * *
Đã hơn bốn mươi năm qua, những kỷ niệm về cô giáo Lan tưởng đã trôi vào quá khứ lãng quên. Nhưng hôm nay, Tân gặp lại cô trong một hoàn cảnh thật bất ngờ. Trưởng ban tổ chức buổi họp mặt tân niên, cựu Trung úy Đức, đã đưa anh đến gặp lại người xưa. Anh nhìn cố nhân, không nói nên lời…
Hai hôm sau, Tân và Đức đưa cô Lan lên phi trường LAX để trở về Việt nam. Khi chia tay, cô nhìn Tân nở nụ cười buồn, và rồi vẫy tay chào từ biệt trước khi bước vào khu cách ly. Anh nhìn theo bóng dáng cô đơn của người cựu giáo viên đang lầm lũi bước đi. Chiếc túi du lịch nặng trĩu đè xuống vai cô, như đứa trẻ níu tay mẹ đòi ở lại. Cuộc gặp gỡ thoáng chốc nơi xứ sở Tự Do này đã khơi lại trong lòng Tân những tình cảm êm đềm ngày tháng cũ. Để rồi hôm nay cô đành chia tay bạn bè năm xưa, trở về sống với người chồng chỉ biết lo danh vọng phú quý- người hiệu trưởng cũ của cô, một kẻ nằm vùng tay sai CS trước và sau năm 1975…
Tân tiễn đưa cô giáo năm xưa trở về đất mẹ- nơi mà anh đã lìa bỏ để ra đi tỵ nạn xứ người. Anh cảm thấy lòng nao nao buồn và chợt nhớ đến bài ca Tiễn Em, lời thơ của Cung Trầm Tưởng:
Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mùa Đông Paris
Suốt đời làm chia ly…
Cuộc chia ly nào cũng lưu lại những kỷ niệm. Với cô giáo Lan, cô đã để lại những kỷ niệm ngọt ngào lẫn đắng cay trong lòng Tân. Anh tự hỏi: Cô Lan một thời đã có nhiều tình cảm với anh, đã từng gián tiếp cứu mạng anh; cô là con gái của một công chức VNCH đã trốn chạy CS, di cư vào Nam năm 1954. Nhưng sau năm 1975, cô đã bằng lòng làm vợ tên VC nằm vùng – “sếp” Hiệu trưởng cũ của cô. Tân phân vân tự hỏi: Cô giáo Lan một thời bí ẩn ấy, cô là ai?
Tam Bách Đinh Bá Tâm
No comments:
Post a Comment