Bạn có biết nguồn gốc cây thông Noel trong dịp lễ Giáng Sinh?

_____________
SƯU TẦM

Dù có nhiều tài liệu ghi chép và nhiều truyền thuyết khác nhau được kể lại nhưng đến nay vẫn chưa ai thực sự biết được nguồn gốc của cây thông Noel đến từ đâu.

Vào mùa đông, trong khi mọi cây cối đều héo rũ thì chỉ có loài thông là vẫn xanh tươi. Chính bởi vậy mà từ thời cổ đại, cây thông đã được coi là loài cây của sự phục sinh, luôn giữ được màu xanh tươi vĩnh cửu.

Theo truyền thuyết, ngay từ 2000 đến 1200 trước Công nguyên đã có tục lệ trưng bày cây thông épicéa vào ngày 24 tháng 12, bởi vì người ta xem đây như ngày tái sinh của Mặt trời.

Trước đây, do người Đông Âu (Celtes) dùng lịch theo chu kì Mặt trăng nên mỗi tháng của năm đều liên kết với một loại cây, với mong muốn tạo được sự liên kết giữa con người với thiên nhiên.

Ngày 24 tháng 12 nhắm tiết Đông chí được đặt tên là tùng bách (épicéa). Và để làm lễ cho ngày Đông chí, một cây xanh tượng trưng cho sự sống sẽ được trang trí bởi hoa trái và lúa mì.

Một người phụ nữ trang trí cây thông Noel vào năm 1989 – Tranh vẽ của Marcel Rieder (1862-1942)

Để kể về nguồn gốc của việc vì sao cây thông là biểu tượng Noel, tương truyền rằng thánh Boniface trong một hôm trên đường hành hương, Ngài tình cờ bắt gặp một nhóm những kẻ ngoại đạo sùng bái đang tập trung xunh quanh một cây sồi lớn, dùng một đứa trẻ để tế thần.

Để dừng buổi tế thần và cứu đứa trẻ, thánh nhân hạ gục cây sồi chỉ bằng một quả một quả đấm! Tại nơi đó đã mọc lên một cây thông nhỏ. Vị thánh nói với những kẻ ngoại đạo rằng cây thông nhỏ là cây của sự sống và nó tượng trưng cho cuộc sống vĩnh hằng của Chúa Cứu Thế.

Từ đó, ra đời ý nghĩa cây thông là cây của Chúa Jesus. Bởi vậy mà vào lễ Noël, người Đức đã từng có truyền thống trồng những cây thông nhỏ và loài cây này luôn xuất hiện trong tất cả các lễ hội lớn nhỏ của họ.

Bên cạnh đó còn có một câu chuyện khác về Martin Luther, người sáng lập đạo Tin Lành dạo bước qua những cánh rừng vào một đêm Noel khoảng năm 1500. Trời quang và lạnh, hàng triệu vì sao lấp lánh qua kẻ lá.Ông thực sự ngỡ ngàng trước một loài cây nhỏ, trên cành cây tuyết trắng phủ đầy, lung linh dưới ánh trăng.

Cảnh vật hôm đó đã làm Luther thực sự rung động. Vì thế, khi trở về ông đã đặt một cây thông nhỏ trong nhà và để tái tạo ánh lấp lánh của muôn ngàn ánh sao, ông đã treo nến trên cành cây thông và thắp sáng những ngọn nến ấy với lòng tôn kính ngày Chúa Giáng Sinh.

Một truyền thuyết khác lại kể rằng vào một đêm Noel đã rất lâu rồi, có một người tiều phu đang trên đường trở về nhà thì gặp một đứa trẻ bị lạc và lả đi mặc dù nghèo khó nhưng người tiều phu đã dành lại cho đứa trẻ chút thức ăn ít ỏi của mình và che chở cho nó yên giấc qua đêm.

Buổi sáng khi thức dậy, ông nhìn thấy một cái cây đẹp lộng lẫy ngoài cửa. Hóa ra đứa trẻ đói khát tối hôm trước chính là Chúa cải trang. Chúa đã tạo ra cây để thưởng cho lòng nhân đức của người tiểu phu tốt bụng.

Nguồn gốc thực của cây Noel còn được gắn với rất nhiều vở kịch đạo đức thời thượng cổ được biểu diễn khắp Châu Âu vào đúng ngày 24/12, và thông qua các vở kịch ấy người ta có thể truyền bá Kinh Thánh.

Với nhiều truyền thuyết và sự tích khác nhau được kể lại nhưng đến nay vẫn chưa ai biết được nguồn gốc thực sự của việc vì sao cây thông trở thành biểu tượng Noel.

Chỉ biết rằng, nhờ có được màu xanh tươi tốt, dáng vẻ mạnh mẽ dù sống trong khí hậu khắc nghiệt của mùa đông nên cây thông luôn được xem như biểu tượng của sức sống và tượng trưng cho sự ấm no, phồn vinh.

                Cây thông Noel trang trí tại thành phố Harbour, Hồng Kông

Vào thế kỷ thứ 11, cây thông Noël còn được gán cho biểu tượng là cây thiên đường. Điều này giải thích lý do vì sao mà người ta còn treo thêm lên cây những trái táo đỏ, để gợi lại hình ảnh trái cấm của Adam và Eva.

Tới kỷ 12 và 13, người ta bắt đầu dùng những vỏ trái hồ đào đựng đầy dầu, trên mặt để tim đèn, hay đèn sáp mềm, cột quanh cây thông để tạo ra những ánh sáng rực rỡ, ấm áp.

Đến thế kỷ 14, cây thông Noël được gắn thêm ngôi sao ở trên đỉnh cây cũng bắt đầu trở nên phổ biến. Đây chính là biểu tượng của ngôi sao Bethleem chiếu sáng trên bầu trời khi chúa hài nhi ra đời.

Dù xuất hiện từ rất sớm với ý nghĩa quan trọng như vậy nhưng phải tới thế kỷ thứ 16 thì cây thông Noel hay cây Giáng sinh mới trở nên phổ biến ở Đức.

Những vùng không có loài cây thông, người ta còn dùng các đồ vật hình chóp từ gỗ để tạo thành cây và trang trí thêm phụ kiện để tượng trưng cho cây Thông Giáng sinh. Chẳng bao lâu sau, phong tục này lan sang các nước khác ở châu Âu.

Các nước Thuỵ Điển, Đan Mạch, Na Uy thường trang hoàng nhà cửa bằng cây xanh nhân dịp năm mới để xua đuổi ma quỷ. Họ còn cho cả chim làm tổ trú ngụ trên cây trong mùa Giáng Sinh.

Đầu thế kỷ thứ 19, Cây Noel được nhập vào nước Anh từ từ và rất được tán thưởng, nhờ ông hoàng Albert, chồng của Nữ hoàng Victoria.

Năm 1841, người ta thấy nữ hoàng Victoria cùng chồng lần đầu trang trí cây thông tại lâu đài Windsor bằng nến cùng rất nhiều loại kẹo, hoa quả và bánh mì gừng.

Các gia đình giàu có tại Anh còn trang trí cây bằng những đồ vật quý giá nhất, có những thời điểm cả búp bê, đồ trang sức, súng gươm, đồ chơi, hoa quả và bánh kẹo cũng được dùng để trang trí.

Sau khi tồn tại ở Anh, phong tục này trở nên phổ biến khắp các thuộc địa của đế chế này và còn tới cả vùng đất mới lúc bấy giờ là Canada.

Năm 1850, cây thông Noel xuất hiện lần đầu trên một tạp chí Mỹ, sao chép chính xác so với phiên bản của hoàng gia Anh trước đó, ngoại trừ việc gỡ bỏ các dấu ấn liên quan tới nữ hoàng và hoàng tử.

Đến nay thì vẫn còn rất nhiều tranh cãi xung quanh việc ai đã là người đầu tiên du nhập truyền thống trang trí cây thông cho lễ Giáng sinh vào đất nước này.

Tuy vậy, nhiều tài liệu khác cũng ghi nhận rằng những người Đức nhập cư ở Pennsylvania (Mỹ) mới là khởi nguồn cho thói quen trang trí cây Noel tại Mỹ.

Sau chiến tranh 1870, có hàng ngàn gia đình người Alsace-Lorraine di cư qua Pháp và cũng kể từ đó, ở Pháp bắt đầu xuất hiện những cây thông Noel đầu tiên.

Một số nước như Áo, Thuỵ Sỹ, Phần Lan, Hoà Lan cũng bắt đầu du nhập truyền thống này, để rồi tới nay. khắp nơi trên thế giới đều tổ chức lễ Giáng Sinh với những cây thông Noel rực rỡ sắc màu.

Ở những nơi nào xuất hiện cây thông là biểu tượng của Noel thì nơi đó được coi là trung tâm của lễ hội, nơi mọi người cùng nắm tay nhau nhảy múa xung quanh gốc cây, bên trên là những ánh đèn màu lấp lánh và những hộp quà đầy sắc màu, những chiếc bánh gừng ấm áp hay những chiếc kẹo gậy ngọt ngào…

Huyền Trân