Truyện Sưu tầm

____________

Truyện Sưu Tầm

LỜI GIỚI THIỆU

----

          Quốc Thái xin giới thiệu đến các đồng hương, đồng môn, đồng liêu, đồng nghiệp….. một quyển sách có tựa là ÐỒNG QUÊ viết dưới dạng những bài báo của nhà văn PHI VÂN xuất bản trước năm 1943 đã đạt được giải Nhất cuộc thi văn chương của Hội Khuyến học Cần Thơ năm 1943, viết những mẫu chuyện đồng quê miền Nam Việt Nam thời thập niên 30-40-50 mà Quốc Thái vừa sưu tầm được.

          Ðọc thấy hay hay, mình chịu khó gỏ computeur từng bài gởi đến Blog Tha Hương mong được đăng nhiều kỳ để quý đọc giả cùng đọc biết về những nét sinh hoạt của người dân quê miền Nam thưở trước, đặc biệt là ở vùng Cà Mau, miền đất tận cùng của đất nước. (không thể scand được vì sách quá cũ, giấy đã ố vàng, lem mực).

          Rất mong được Ban Biên tập Tha Hương cho đăng để bà con thưởng lãm.

                                                                             Quốc Thái

 MUỐN ĂN TRỨNG NHẠN

            Không biết mỗi bữa trưa hè oi ả, trời nắng nung người, có ai nghe người đàn bà Bạc Liêu đưa võng kẽo cà kẽo kẹt ru con:

Tháng ba cơm gói ra Hòn,

Muốn ăn trứng nhạn phải lòn Hang Mai …

mà ngao ngán nỗi gì không?

            Riêng tôi, có một dạo, đang thất thểu, trên đường từ Vĩnh Châu ra biển, nghe được câu hát này, tôi thấy thích thích, đoán chừng Hang Mai có lẽ là ở miền nào xa lắm. Tôi định có ngày đến viếng cho thỏa lòng.

            Bây giờ tôi đứng trước Hang Mai!

            Cho hay nếu mình chịu bước chân đi thì còn lạ gì với những cái tên mà mình cứ tưởng tượng nó ở đầu trời cuối biển nào!

            Hang Mai là gì?

            Các bạn giàu tưởng tượng đừng cho rằng Hang Mai là một chỗ mà vào mùa đông lanh, hoa mai vươn cách khoe vàng!

            Không, "Mai" đây chỉ có nghĩa là quê mùa cổ lổ ở chốn đồng quê: là... là… Khỉ!

            Vậy, Hang Mai tức là hang của loài khỉ.

            Kinh Hang Mai ở làng Khánh Lâm (Cà Mau) bắt đầu từ kinh Biện Nhị,  phía dưới công sở trổ ra Tiểu Dừa.

            Kêu là "kinh" cho nó oai một chút chớ nó quanh co như "cửu khúc trường xà". Nó có không biết bao nhiêu ngách và không biết bao nhiêu trấp cản đường.

            Ở bên bờ, người ta có thể gặp những con trúc, rái, kỳ đà, chồn, ong mật và vô số cá.

            Tôi được một lần đi suốt con kinh Hang Mai và đi một cách "đàng hoàng" vinh diệu.

            Ông Xã trong làng gả cho gái.

            Ông Xã mà gả con gái thì phải biết, cái đám ấy nó long trọng đến bực nào?

            Muốn có "cái gì" thêm long trọng hơn nữa, lúc đưa con về nhà chồng, ông lại tìm ngay chúng tôi:

            - Thằng Sáu mầy có tài ăn nói, thằng Năm mầy có ngón đàn hay, vậy bây vui lòng theo qua bên"đàng trai" cho "rôm" và để bên ấy biết rằng làng mình cũng có lắm "nhân tài" !

            Tôi ngồi vò ngọn tóc:

            - Từ đây qua rạch "Bà già Sốc" xa quá cậu à! Vả lại tôi có tật ngủ sớm, hễ thức khuya một chút là muốn nằm liệt ra rồi!

            - Không sao, xuống ghe tha hồ mà ngủ, hại gì mậy!

            - Úy, thần rừng quỉ bụi đất Khánh Lâm này ơi, nhè ở đây mà cậu bảo ngủ dưới ghe cho muỗi mòng nó tha đi!

            - Cái thằng! Không mấy thuở cậu mượn mà lại làm bộ làm tịch!

            Thằng Năm xen vào:

            - Ði mầy, ra miệt biển chơi, xuống ghe tao đàn cho mầy nghe, buồn ngủ thế nào nước!

            Rồi nó láy tôi ra ngoài:

            - Mầy ngu lắm, tội tình gì mà để "chúng nó" đi riêng một mình!

            - Chúng nào?

            - Con ông Tư ông Chủ, con gái Bộ Liếm, con Tám, chớ còn chúng nào nữa! Tụi nó sẽ đi chung với mình một ghe, gục chung với mình một lượt, chẳng là "sung sướng" lắm à?

            Ðường về rạch Bà già Sốc dài trên ba chục cây số, phải đi suốt con kinh Hang Mai dọc ra mé biển.

            Ðàng trai lại rước dâu vào lúc mười giớ tối. Lễ xong, chúng tôi cùng nhau xuống ghe lườn. Ðàng trai đi hai ghe, đàng gái theo hai ghe, một ghe ông già bà cả, một ghe thanh niên. Ai trông thấy cũng thì thào khen ngợi, không hổ danh ông Xã chút nào.

            Tôi mắc lo theo đuổi lũ gái, quên coi thằng Nam nó vác cây đàn kìm thế nào mà lâu lâu cái thùng đàn khua leng keng, leng keng in như tiếng chuông của thằng Chệc bán bông cả.

            Vào một đêm không trăng. Sao đầy trời. Bóng đêm bao phủ như bức màn mờ.

            Gặp mùa gió bấc, ngồi trong mui chẹt nghe hơi sương xuống cũng đủ lạnh lùng.

            Thỉnh thoảng ngọn gió đồng hiu hắt lùa vào khoang gần gắt phụp ngọn đèn dầu.

            Bên ngoài, các anh chèo vừa nhịp mái ăn rập vừa "hò khoan" vang dậy.

            Bên trong, ngồi đối diện với mấy cô áo màu xanh đỏ, thằng Năm cảm hứng lên dây Tố lan đàn một bản Vọng cổ rặt "mùi".

            Tôi bị con ma buồn ngủ kéo hai mí mắt gần sụp, nhưng sợ gục lên gục xuống, "con Tám" nó cười, nên rán kềm vững cái cần cổ. Tuy vậy chút chút cái đầu cũng gặc qua được một cái như để nhịp "song lang" giùm cho thằng Năm.

           Các cô ngồi thủ thỉ, lâu lâu chăm chú dòm thằng Nam đang "hỉnh mũi" cho mấy ngón tay nhấn vuốt hai sợi dây đàn.

                 Hố hò khoan

Con gái ông Bang

Che dù che lọng

Con gái bà bóng

Thổi lửa tắt đèn…

Cà rùm tùm beng,

Hố hò khoan

Con đỉa đeo bà

Con gà cục tác

Mỏ nhát cầm chèo

Con mèo cầm lái

Con rái chạy buồm

Con tôm tát nước

Là cái hố hò khoan...

            - Ghe ai ngừng lại!

            Bên ngoài bỗng có tiếng hét vang lên.

            Tiếng hò khoan dứt ngang

            Thằng Năm nhè nhẹ để cây đàn xuống.

            Các cô xanh mặt dòm giáo giác.

            Tôi đang gục lia cũng hoảng hồn nhảy ra ngoài.

            Ba ghe trước đều buông chèo. Ðàng xa hơn, mấy ngọn đuốc sáng lòa từ trên xuồng nhỏ nhô ra.

            Dưới ánh sáng, mấy anh chàng lực lưỡng, mình trần trùi trụi, đang phò anh chúa đoàn, bơi ào lại.

            - Ăn cướp mầy Năm ơi!

            Thằng Năm "mẹ thỏ" vừa nghe tôi kêu cướp đã tuôn ra ngoài phóng đùng xuống kinh lội vô bờ lủi mất.

            Các cô run lên cầm cập sa sầm áp níu lấy tôi. Bụng tôi đã thấy điếng mà bị "con Tám" ôm ngang cần cổ lại càng điếng hơn nữa.

            - Mấy ghe kia lập tức ngừng lại, thằng "Sáng" (*) ở đây!

            Giọng hét sang sảng như Trương Phi hét Tào Tháo ở cầu Tràng Bản

            Mấy anh chèo ghe tôi khiếp đảm cũng nhảy đùng đùng xuống nước.

            Tôi thổi tắt đèn xô mấy cô nằm rạp dưới khoang ghe, rồi ngóc đầu lên dòm.

            Bọn cướp lục ghe dâu rầm rầm

            Nghe tiếng khóc xen lẫn tiếng hăm dọa, tôi rợn người toan chỗi dậy nhảy đi nhưng mấy cánh tay các cô bấu chặt như sau, không tài nào gỡ nổi.

            Thôi thì, họa mang, mang lấy cho cùng, tôi chết sững đợi đến số phận mình.

            Nhưng… bọn cướp đã hô "buồm" và mấy chiếc xuồng rẽ nước bắn đi…

            Hú vía! Thì ra họ đã "no hàng" ở ghe đàng trai, không cần đến chúng tôi nữa.

            Tôi lồm cồm ngồi dậy, đỡ mấy cô áo màu lên. Áo màu không còn là màu nữa. Bùn nước trong khoang ghe đã nhuộm thành rằn ri mất rồi, mà mấy cô chỉ là những tàu lá đang run.

            Không kịp lên tiếng hú coi thằng Năm núp ở đâu và đến coi ghe đàng trước lành dữ thế nào, tôi ngẩm nghĩ bật cười nhớ đến câu hát trên đường Vĩnh Châu:

Tháng ba cơm gói ra Hòn

Muốn ăn trứng nhạn phải lòng Hang Mai…

PHI VÂN

---------------

(*) Tên một tướng cướp có danh ở miệt đó

Kỳ sau mời xem tiếp "Trao thân con khỉ mốc"