Bẽn lẽn

 _______________

CHÂN DIỆN MỤC

                                     

Bẽn lẽn không phải là mắc cở, xấu hổ, cũng chẳng phải là e lệ, e ấp. Mắc cở là phản ứng trước việc ta làm sai… Ăn tham hay nói bậy khiến nguời ta có thể mắc cở.

Trước kia, khi “bị” cầu hôn hay tỏ tình… người con gái thường e lệ hay e ấp vì lễ giáo thời đó cho rằng đàn bà con gái biểu lô tình cảm ra ngoài là không tốt:

Vô duyên chưa nói đã cười

Có duyên hỏi chín mười lời chửa thưa

Chính vì thế mà khi “bị” người con trai tỏ tình… thì lấy tay che mặt, lấy khăn che miệng, cúi xuống hoặc quay đi. Đó là phản ứng giữ gìn, tự bảo vệ (hay keep distance). Đó chính là thái độ tự ty của người con gái dưới chế độ trọng nam khinh nữ. Người đàn ông có quyền trêu gái (làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu), còn người con gái thì phải luôn luôn gìn vàng giữ ngọc.

Bẽn lẽn khác với e ấp. Tôi thấy hai tiếng bẽn lẽn đầy nữ tính, hơn nữa là đầy xuân tình, không dính dàng tới lễ giáo trọng nam khinh nữ. Một người con gái bị tỏ tình, có thể bẽn lẽn quay đi nhưng… mỉm cười và… đỏ mặt, trong lòng có thể xôn xao, rạo rực. Như vậy bẽn lẽn tuy vẫn mặc cảm, giữ gìn theo lễ giáo, nhưng tình người hơn e ấp (tôi thấy tiếng lỏn lẻn ở miền Nam gần tương đương với tiếng bẽn lẽn ở miền Bắc, nhưng hình như chưa thay thế được (?)).

Ngày nay nam nữ bình quyền rồi! Nên ta ít còn thấy con gái e lệ e ấp, bẽn lẽn. Người ta hô hào nữ có quyền tỏ tình hay tấn công trước người nam. Hoặc người ta có quyền ẹo ẹo, ẹo lự, bẹo dạng sẵn sàng đợi người nam tấn công! (Tôi không dám nói quá như một ông nhà báo nhái bài đi chùa hương để chê một người con gái bẹo dạng: “Đường đi qua khách sạn, Việt Kiều ngắm nhìn em, vội vàng em lên tiếng, anh ơi em đây nè”).

Ngày nay người ta thực dụng, hiện thực, sòng phẳng quá, nên làm sao thanh niên hiểu được rằng: chỉ ngâm có hai câu ca thôi mà nàng cung nữ bị vua Thành Thái trách phạt:

Ngồi buồn vọc nước dỡn trăng

Nước xao trăng rụng biết rằng về đâu

Ở giữa cái thời bẽn lẽn xưa và cái thời bẹo dạng nay, ông Hàn mặc Tử đã có một bài thơ tuyệt vời.

Tôi muốn nói đến bài thơ BẼN LẼN

Tôi không biết nên nói từ trên xuống, từ dưới lên, hay từ giữa ra. Phải nói là từng câu, từng chữ của bài thơ đã dắt tôi vào mê lộ khỏi cần dùng tới thuốc mê.

Trăng nằm sóng soải trên cành liễu

Đợi gió Đông về để lả lơi

Những chữ “nắm sóng soải”, “lả lơi” toát lên một không khí tân văn chương, nhưng “gió Đông” lại đánh gục ta ngay, đưa ta về hồn thơ cũ, khiến ta hồi hộp “kiểu phương Đông”:

Lòng em hồi hộp chị Hằng ơi

Tôi đọc hết bài thơ mà quên rằng nó là bài thất ngôn! Cứ tưởng như là bài lục bát! Thế mới tuyệt! Cứ như là hồn ca dao, hồn dân tộc len vào lòng ta.

Ô kìa bóng nguyệt trần truồng tắm

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe

Bạn nói nó suồng sà như Xuân Diệu chăng? Không! Không! Gió vẫn dịu dàng kiểu Á Đông! Trăng vẫn hiền hoà kiểu A Đông! Không hấp tấp mời gọi kiểu Tây Phương như Xuân Diệu mà vẫn im lặng đợi chờ trong gió lạnh giữa đêm đông:

“Nửa chăn nửa chiếu nửa giường em để chờ ai”

Cái bẽn lẽn của nàng thiếu phụ được Hàn Mặc Tử thi hoá tuyệt vời trong những câu chữ lung linh đến diệu kỳ. Ôi chao! Tuyệt vời! Tuyệt vời! Trên cả tuyệt vời:

Vô tình để gió hôn lên má

Bẽn lẽn làm sao lúc nửa đêm

Em sợ lang quân em biết được

Nghi ngờ đến cái tiết trinh em.

Top of Form

CDM