Sunday, June 30, 2019

Nghề Điêu Khắc

___________________

Tùy bút của Hình Toàn 

Tôi không biết nghề điêu khắc ở Việt Nam được thành hình từ khi nào có người nói chừng 300 năm trước vào thế kỷ thứ 17 


ĐIÊU KHẮC ĐÁ 
Nếu bạn có đi du lịch Đà Nẵng ghé Ngũ Hành Sơn có một làng nghề điêu khắc đá mỹ nghệ thì mới thấy Việt Nam cũng có những người tài hoa không tên tuổi, họ không qua một trường lớp nào chỉ nghề cha truyền con nối hoặc những người dân nghèo có khiếu, có tài năng và vì miếng cơm manh áo mà theo học nghề ....ôi những bàn tay chai sạn đã làm nên một công trình nghệ thuật từ những vật nhỏ như  tách trà bình bông, kỳ lân hay tượng phật, tượng người ...họ đã thổi hồn vào những tảng đá vô tri thành những hình tượng thật sống động, nhìn những gương mặt những bức tượng giống như đang mỉm cười nhất là đôi mắt như có một linh hồn (tôi có tưởng tượng quá đáng không) hay là tôi một con người có nhiều cảm xúc nên nhìn gì tôi cũng dễ cảm xúc, có nhiều người nói tôi mít ướt (cà chớn hơn người nhưng lại mau nước mắt) .

    Nơi này thì tôi có dịp đã ghé qua tham quan khi theo đoàn đi du lịch Đà Nẵng và Hội An 

Ôi...những tài hoa đã thả hồn 
Đem vào tượng đá ngỡ vô tri 
Âm thầm lặng lẽ cùng năm tháng 
Làm đẹp cho đời chẳng quản công
Còng lưng đục đẻo từng khuôn đá
Để đá mĩm cười với thế nhân 
Ai bảo đá kia chẳng có hồn 
Hồn người nghệ sĩ vẽ như tranh ....


ĐIÊU KHẮC TƯỢNG TỪ RỄ TRE 

 Ở chợ Hội An tỉnh Quảng Nam, có một hay vài nghệ nhân có thú làm mê điêu khắc tượng trên những gốc rễ tre (tưởng như đồ phế tải là vật bỏ đi để làm củi nhúm lữa) nhưng không ngờ dưới bàn tay những nghệ nhân có nhiều đam mê đã biến gốc rễ tre thành những tác phẩm nghệ thuật quá tuyệt vời .....
    Những rễ tre tua tủa họ tạo thành như những bộ râu của những nhân vật nỗi tiếng thời tam quốc chí, hay một Lỗ Trí Thông hay Tề Thiên đại thánh ....
Ôi ...họ đã thổi hồn vào đó nhìn những hình thù thật sống động cũng có đầy đủ  tóc tai, mắt mũi răng môi đầy đủ ...quá tuyệt vời ...ôi đôi bàn tay làm nên tất cả.

ĐIÊU KHẮC GỖ

    Thường thường thì gỗ ...tôi thấy người tạc tượng Di Lặc, tượng Quan âm, tượng Bát Tiên ...và bàn ghế ...có nhiều bộ bàn ghế vừa phong cảnh vừa cẩn thêm xừ cừ rất đẹp, trong các ngành điêu khắc hay tạc tượng thì có lẽ đục đẻo trên gỗ đở cực nhọc hơn, vì đá và than đá nó cứng và nhiều bụi bậm hơn nhiều, nói thật tôi rất phục tài những nghệ nhân (không tên tuổi này) họ không qua một trường lớp nào, chỉ học qua các bậc tiền nhân, nghề dạy nghề cộng thêm niềm đam mê và đầu óc sáng tạo 
 Thế mà đã truyền qua bao thế hệ ...một nghề làm đẹp cho đời ...tôi không biết những ngành nghề này còn giữ lửa được bao lâu hay sẽ bị mai một với cát bụi thời gian, vì tuổi trẻ thời nay chạy theo kinh tế thị trường nhiều quá và sống thực tế hơn với thời cha ông vì lý tưởng vì đam mê ....tôi hy vọng còn có nhiều người vẫn còn thích môn nghệ thuật tạc hình này, để nó sống mãi với thời gian 
     À quên còn đẳng cấp cao hơn là tạc những bức tranh phù điêu ...quá tuyệt vời, mình nhìn thấy như một cảnh thật ngoài đời, cảnh người và cây cỏ ...từng lớp từng lớp từ xa tới gần rất sống động .....tôi Bái phục cả hai tay và hai chân 
ÔI ...quá đẹp 

     Đó nghề Điêu Khắc nhưng người bình dân thì kêu là “tạc tượng” dù thế nào thì nó vẫn là một nghệ thuật ...có người tạc tượng trên gỗ, có người tạc trên đá, còn có người có khắc trên than đá đen tuyền như ở Quảng Ninh 

NGHỀ ĐIÊU KHẮC THAN ĐÁ
    Không ai có thể nghĩ rằng những khối than đá đen xì và xấu xí mà dưới bàn tay của các nghệ nhân mà thành những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời 
Nhưng tôi không thể nói hết được ý mình ....xin mời các bạn tìm xem trên “YouTube” nghề điêu khắc than đá ở tỉnh Quảng Ninh 
Ôi có ai hiểu được những sự nhọc nhằn của những con người ngày đêm miệt mài đục đẻo gọt dủa với đôi tay trần, không một dụng cụ gì bảo vệ sức khỏe, không mũ đội đầu, không khăn che mũi ....than đá thì cứng và bén vô cùng, nhưng họ vẫn âm thầm làm nên tác phẩm ....

    Nên khi thành phẩm ...một bức tranh một khuôn hình, một bình hoa một con ngựa, một cánh buồm ....các bạn có biết họ đã đổ bao giọt mồ hôi có khi còn đổ cả máu ....ôi .... khi mang ra bán thiên hạ còn kỳ kèo bớt một thêm hai, chê mắc chê rẻ ....buồn thay nghệ thuật phải đem đổi thành tiền để nuôi cuộc sống, rồi từ cuộc sống làm nên tác phẩm để thỏa lòng đam mê nếu không thì thế gian này không còn thi vị nữa 
ÔI....những bàn tay đã làm nên tất cả với những đam mê và thổi hồn vào những vật vô tri ...những phiếm đá, những khúc cây những rễ tre những than đá, có ai biết được những nỗi nhọc nhằn những tài hoa nằm ẩn trong những bàn tay ấy ....như những lời trong ca khúc 
“ Những Bàn Tay Kỳ Diệu” sáng tác của : Trần Nữ Vương Linh

Bàn tay ta viết nên con đường 
Ta sẽ đi đến giấc mơ ta vẫn hằng mơ
Bàn tay ta mở ra thiên đường 
Nơi mình sẽ sống với đam mê không bỏ đi 
Bàn tay ta khát khao hy vọng
Mang nhiều hạnh phúc đến thế gian sẽ đẹp tươi 
.......
Vâng nếu không có những bàn tay đầy nghệ thuật và những đam mê thì thế gian này sẽ thiếu đi những bông hoa tô đẹp cho đời ....những họa sĩ không tên 
Những bàn tay vàng .

Hình Toàn

No comments: